TARİHSEL ÇEVRE KORUMA POLİTİKALARI : ANKARA (3)

6. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI YÜKSEK KURULU VE ANKARA KORUMA KURULU’ NUN TARİHSEL ÇEVRENİN KORUNMASINA İLİŞKİN POLİTİKALARI (1985 - 1992)

6.1. ARAŞTIRMANIN AMAÇ, KAPSAM VE YÖNTEMİ

Bu çalışma ile 1985 - 1992 yılları arasında, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından alınan toplam 807 karar değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda; Ankara Koruma Kurulu kararlarının nitelikleri ve yıllara göre dağılımları ortaya çıkmış ve Kurul politikalarındaki değişiklikler incelenmiştir.

Kurul kararları incelendiğinde, onarım ve yeni tescil kararlarının yanı sıra olumsuz olarak nitelendirilebilecek kararların da yer aldığı görülmektedir.

Kararların olumsuz olarak nitelendirilmesinin nedeni, korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları, özellikle çevresel nitelikte Eski Ankara Evleri ve Sit Alanları açısından geriye dönüşü mümkün olmayan, tescil kaybının kaldırılması, sit alanı daraltılması, yeni yapılanma izinleri ile kat yüksekliğini artırıcı yönde alınan kararlar olmasıdır.

Bu araştırmada Ankara Koruma Kurulu Kararları niteliklerine göre değerlendirilmiş ve aşağıdaki başlıklarda dökümleri yapılmıştır:

1. Saptama ve Belgeleme (Tespit ve Tescil) Kararları,
2. Yeni Yapı Yapılmasına İlişkin Kararlar,
3. Onarım ve Restorasyona İlişkin Kararlar,
4. Çevre Düzenleme ve Planlama Çalışmalarına İlişkin Kararlar,
5. Uygulamadaki Sorunlara İlişkin Kararlar,
6. Diğer Kararlar,

olarak ana gruplara ayrılabilir.

6.2. SAPTAMA VE BELGELEME (TESPİT VE TESCİL)

Sit sınırları belirlenmesi, tescil (saptama) kararları, koruma alanı belirlemesi, tescil kaydı kaldırılması, tescilin devamı, tesciline gerek duyulmayan yapı gibi kararlar bu grupta yer almaktadır.

TABLO 1: SAPTAMA VE BELGELEME


Kurul Karar Kodları:

1. Sit sınırları belirlenmesi (001),
2. Tescil kararları (003),
3. Koruma alanı belirlenmesi (021),
4. Tescil kaydı kaldırılması (002),
5. Tescil devamı (027),
6. Tesciline gerek duyulmayan yapı (033).

6.2.1. SİT SINIRLARI BELİRLENMESİ (001)

Bu kararlar kent dokusu ya da tek yapı ölçeğinde sit alanı sınırlarının belirlenmesine yönelik kararlardır.
• 1985 Yılında 2 (% 25),
• 1986 Yılında 1 (% 12,5),
• 1988 Yılında 2 (% 25),
• 1990 Yılında 1 ( % 12,5),
• 1990 Yılında 2 (% 25),
olmak üzere toplam 8 defa sit alan sınır saptaması yapılmıştır.

1986 Yılında Ankara’da sit sınırlarının yeniden irdelenmesi yapılmış ve sınırlar kısmen daraltılmıştır. Etkileme ve geçiş alanı kaldırılmış ve III. Derece Kentsel Sit Alanı II. Derece Kentsel Sit Alanına katılmıştır.
2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası’nın gereği olarak bu alanların ve yapıların irdelenmesi yapılmış ve bu irdeleme sonucunda alanlar daraltılmıştır.

Ancak olumsuz olarak nitelendirilen nokta bu alanların yapılaşmaya açılması ve yoğunluk kazanacak şekilde yapılaşmasına izin verilmesidir. Bu kararların detaylı bir planlama ile alınması gerekmektedir.

Tescilden düşme ve yıkım izinleri yapıların yok olmasına ve koruma alanlarının giderek daha çok erozyona uğramasına sebep olmaktadır. Ancak, yapı onarıldığı ya da aslına uygun şekilde yeniden inşa edildiği zaman korunması gerekli olan mimari, estetik ve kültürel değerler sürdürülebilir.

a) Hacı Bayram’ ın kuzey - batısında, Hükümet Caddesi üzerinde yer alan I. Derece Kentsel Sit Alanı, sit alanı irdeleme çalışması sonucunda daraltılmıştır (47). Bu irdeleme çalışmasının tespite yönelik ilk aşaması Ankara Büyük Şehir Belediyesi ile Kültür Bakanlığı tarafından işbirliği içinde yapılmış, ancak ikinci etapta tescile alma ve tescilden düşme kararlarının verilmesinde Yerel Yönetimin görüşleri alınmamıştır. Bu nedenle bu alanların daraltılmasına Ankara Büyük Şehir Belediyesi tepki göstermiştir.
b) Hacı Bayram’ ın kuzey - batısında yer alan III. Derece Kentsel Sit Alanı kaldırılarak etkileme ve geçiş alanı olarak belirlenmiştir (48).
c) Yenice Mahallesi’ nin tamamı Kentsel Sit Alanı Koruma Alanından
çıkarılmıştır (49).
d) Altındağ Belediye Başkanlık Binası’ nın yapılması ve Ulucanlar Caddesini Anafartalar Caddesine bağlayan yolun açılması talebi ile, II. Derece Kentsel Sit Alanı içinde yer alan Tarihi Ticari Bölge Sınırı daraltılmış, Koyunpazarı Mesidi’ nin (199/A3) rölevesi alındıktan sonra başka yerde bir mescit gerçekleştirilmesine karar verilmiştir (50).
e) Hacettepe Üniversitesi, Onkoloji Hastanesi yapılması için Tacettin Mahallesi II. Derece Kentsel Sit Alanı daraltılmıştır (51).
f) “Korunması Gerekli Kooperatif Alanları” , olarak belirlenen alanlardan; “OR-AN Sitesi” , “Varlık Mahallesi” , “Çankaya Yeşiltepe” gibi Kooperatif alanları korunması gerekli alan kapsamından çıkartılarak tescil kayıtları kaldırılmıştır (52).

6.2.2. TESCİL (003) / TESCİL KAYDI KALDIRILMASI (002)

Bu kararlar tek yapıların tescil edilmesi ya da tescilden düşürülmesine ilişkin kararlardır. Koruma alanı belirlenmesi (021) ya da koruma alanlarının kaldırılması (002), tescilin devamına yönelik (027) ya da 2863 sayılı yasa uyarınca tesciline gerek duyulmayan yapı (033) kararları bu başlık altında değerlendirilmiştir.

• 1985 Yılında 4 (% 10,8),
• 1986 Yılında 3 (% 8,1),
• 1987 Yılında 3 (% 8,1),
• 1988 Yılında 3 (% 8,1),
• 1989 Yılında 12 (% 32,4),
• 1990 Yılında 2 (% 5,4),
• 1991 Yılında 7 (% 8,1),
• 1992 Yılında 7 (% 18,9),
olmak üzere toplam 37 tescil kararı verilmiştir.

a) T.K.T.V. Yüksek Kurulunca 1985 yılı içinde biri anıtsal (Yenice Camii 256 / A2) ve dört adet çevresel olmak üzere toplam beş adet yapı tescilden düşülmüştür (53).

b) Yüksek Kurul Kararı ile 43 adet yapının tescil kaydı kaldırılmıştır (54). Aynı Karar ile sit alanları yeniden düzenlenmiştir.

c) Keçiören, Bakırcılar Sokak No: 16 (4085 ada 10 parsel)’ deki yapının korunması gerekli kültür varlığı özelliğini yitirdiğinden tescil kaydının kaldırılmasına karar verilmiştir (55).

d) Yenice Mahallesi Doğu Sokak No:1 (936 ada 1 parsel)’ in tescil kaydının kaldırılmasına karar verilmiştir (56).

e) Merkez 2752 ada 1 ve 7 sayılı parsellerin tescil kaydı kaldırılmıştır (57).

f) Hipodrom Alanı (Atatürk Kültür Merkezi için), Kavaklıdere Şarap Fabrikası arsası ile çeşitli bölgelerde 9 adet imar parselinin tescil kaydı kaldırılmıştır.

Tescil kararlarının 1989 yılında yoğunlaşmasının nedeni, Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma-Islah İmar Planı ve Ankara Kalesi Koruma-Geliştirme Projesi çerçevesinde yapılan saptama ve belgeleme çalışmalarıdır.




GRAFİK 1: TESCİL EDİLME VE TESCİL KALDIRMA KARARLARI

6.2.3. KORUMA ALANI BELİRLEMESİ (021)

• 1986 Yılında 3 (% 42,8),
• 1988 yılında 1 (% 14,2),
• 1992 yılında 1 (% 14,2),
olmak üzere toplam 7 koruma alanı belirlemesi yapılmıştır.

6.2.4. TESCİL KAYDI KALDIRILMASI (002)

• 1985 Yılında 5 (% 35,7),
• 1986 Yılında 5 (% 35,7),
• 1987 Yılında 3 (% 21,4),
• 1988 Yılında 1 (% 7,1),
olmak üzere toplam 14 tescil kaydı kaldırılması kararı bulunmaktadır.

1985, 1986 ve 1987 yıllarındaki tescil kaydı kaldırılmaları ve nitelikleri III. bölümde açıklanmıştır. Ancak Koruma Kurulunun politikalarının 1988 yılında radikal olarak değiştiği görülmektedir. Yıkım ve onarım kararlarında bu tarih öncesinde ve sonrasında belirgin değişmeler gözlenmektedir. Bunun Kurul üyelerinin niteliğine ve kompozisyonuna bağlı olduğu, planlama çalışmalarının bu dönemde ağırlık taşıdığı yorumu yapılabilir.

1988 yılına kadar yapıların tescillerinin devamı yönünde verilen kararı oranı (% 20,8) gibi çok düşüktür. Çünkü bu dönemde; tescilin devamı yerine tescil kaydının kaldırılarak yenilenmesi kararları (% 92,8) ağırlık kazanmıştır.

1988 yılından sonra tescil kaydı kaldırılması kararı bulunmamaktadır. Ancak, tescilden düşme yerine bu kez yapıların maili inhidam kararları ile yıkıldığı ve Belediyelerin ve şahısların bu yöntemi uyguladıklarını söyleyebiliriz.

6.2.5. TESCİLİN DEVAMI (027)

• 1985 Yılında 5 (% 11,6),
• 1986 Yılında 1 (% 2,3),
• 1987 Yılında 3 (% 6,9),
• 1988 Yılında 10 (% 23,2),
• 1989 Yılında 12 (% 27,8),
• 1990 Yılında 5 (% 11,6),
• 1991 Yılında 6 (% 13,9),
• 1992 Yılında 1 (% 2,3),
adet olmak üzere 43 tescil devamı kararı verilmiştir.




GRAFİK 2: TESCİLE İLİŞKİN KARARLAR


6.2.6. TESCİLİNE GEREK DUYULMAYAN YAPI (033)

• 1986 Yılında 4 (% 44,4),
• 1990 Yılında 4 (% 44,4),
• 1992 Yılında 1 (% 11,1),
olmak üzere toplam 9 adet yapının tesciline gerek duyulmamıştır.

6.3. YIKIMA İLİŞKİN KARARLAR

Bu kararlar sonucu boş parselde, tescilli yapı çerçevesinde ya da sit alanları içinde yeni yapı yapılmaktadır (Bağ evi, vb.).

a) T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nca 1985 yılı içinde 5’I maili inhidam kararı sonucu, 20’si ise başvuru sonucunda olmak üzere toplam 25 adet yapının yıkımının uygun kararı verilmiştir.

b) T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nca 1986 yılı içinde 1’I maili inhidam kararı sonucu, 4’ü başvuru sonucunda olmak üzere toplam 5 adet yapının yıkımı uygun bulunmuştur.

c) T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nca 1987 yılı içinde 1’I maili inhidam kararı sonucu, 3’ü başvuru sonucunda olmak üzere toplam 4 adet yapının yıkımına izin verilmiştir.

TABLO 2 : YIKIMA İLİŞKİN KARARLAR


Kurul Karar Kodları:

1. Maili İnhidam kararları (004)
2. Yıkıma ilişkin izinler (011)
3. Kaçak yapı ve eklentilerin yıktırılması (031)




GRAFİK 3 : YIKIM VE ONARIM KARARLARI DAĞILIMI


6.3.1. YAPILARIN YIKILMASINA İLİŞKİN (Mail-i İnhidam)
KARARLAR (004)

Can ve mal güvenliğini tehdit ettiğinden ve çevre açısından tehlike arz ettiğinden çökmekte olan ya da terk edilmiş, statik olarak bozulmuş yapıların (Mail-i İnhidam) ilgili Belediyenin denetiminde yıkılmasına yönelik kararlardır.
• 1985 yılında 3 (% 16,6),
• 1986 yılında 1 (% 5,5),
• 1987 yılında 1 (% 5,5),
• 1989 yılında 2 (% 11,1),
• 1990 yılında 3 (% 16,6),
• 1991 yılında 6 (% 33,3),
• 1992 yılında 2 (% 11,1),
olmak üzere toplam 18 adet yapının yıkılması kararı verilmiştir.

1988 yılına kadar yapılar tescilden düşülerek (% 20,8) yok edilmekte iken, bu yıldan sonra tescilden düşme yerine mail-i inhidam kararları ağırlık kazanmıştır. Bu tür kararları almak tutulan bir rapor ile oldukça kolay olmaktadır.

6.3.2. YAPILARIN YIKILMASINA YÖNELİK İZİNLER (011)

Bu kararlar, ilgilisinin (mülk sahibi) başvurusu üzerine yapıların yıkılarak yerine yeni yapı yapılmasına yönelik kararlardır. Bu kararlar sonucunda, ya hazırlanan projesine göre (ana caddelerde), ya da 12. 04. 1980 gün ve A-2167 sayılı “Geçiş Dönemi Yeni Yapılaşma Koşulları” na uygun yeni yapı izni verilmektedir.

Ancak, Ulus Tarihi Kent Merkezinde imar uygulaması yapılan yerlerde buna olanak bulunamamakta, İmar Yönetmeliğine eklenen bir madde ile (Mad. 90) kadastral dokuya dönüş çabaları sürdürülmektedir.

• 1985 yılında 11 (% 33,3),
• 1986 yılında 4 (% 12,1),
• 1987 yılında 10 (% 30,3),
• 1988 yılında 4 (% 12,1),
• 1989 yılında 3 (% 9),
• 1990 yılında 1 (% 3),
olmak üzere toplam 33 adet yıkım izni verilmiştir.

Yıkım izinlerinde de, tescilden düşme ve yapı yıkımı (mail-i inhidam) kararlarına benzer bir eğilim görünmektedir. 1988 yılına kadar (3 yıl içinde) toplam 25 adet (% 75,7) yıkım kararı verilmiş iken, 1988-92 yılları arasında (5 yıl içinde) sadece 8 adet (% 24,1) yıkım kararı bulunmaktadır.



GRAFİK 4 : YIKIM VE YENİ YAPILAŞMAYA YÖNELİK İZİNLER


6.3.3. İZİNSİZ (KAÇAK) YAPI VE EKLENTİLERİN
YIKTIRILMASI (031)

Tescilli yapı ve çevresinde yapılmış izinsiz (kaçak) yapı veya eklentilerin yıktırılmasına ilişkin kararlardır.
• 1985 yılında 3 (% 33,3),
• 1986 yılında 1 (% 11,1),
• 1989 yılında 1 (% 11,1),
• 1990 yılında 3 (% 33,3),
• 1992 yılında 1 (% 11,1),
olmak üzere toplam 9 adet karar alınmıştır.

6.4. YENİ YAPILAŞMA KARARLARI

a) 1985 yılında yıkılması uygun bulunan ya da boş olan parsellere 29 adet yeni yapı izni verilmiştir. Ayrıca, T.K.T.V. Yüksek Kurulu’na verilen kat yükseklikleri yeterli bulunmayarak artırılmış (58), Hacı Bayram Camii’ni siluet olarak etkileyecek olan Hükümet Caddesi üzerine 6 katlı yapılaşma izni verilmiştir (59). Tescilli bazı yapıların koruma alanları da bazen o yapının varlığını tehlikeye düşürecek kadar daraltılmıştır (60).

b) 30 Ocak 1985 tarihinde görüş sorulmak üzere T.K.T.V. Yüksek Kurulu’ na gönderilen ve bir daha kendisinden haber alınamayan “Çıkrıkçılar Yokuşu Çevre Düzenlemesi” planında yeşil alan ve yaya yolu olarak belirlenen parselde yapılaşmaya izin verilmemiştir (61).

c) 1986 yılında yukarıdaki örnek dahil olmak üzere toplam 10 adet yeni yapı izni verilmiştir. Bu arada “Ulus Tarihi Kent Merkezi Çevre Düzenleme Yarışması” sürerken, yarışma kapsamında düzenlenmesi istenilen önemli meydanlardan biri olan Hükümet Meydanı’nı belirleyen Sümerbank Binası yanı 6101 ada 2 No’lu parselle (Şehir Çarşısı’na) 5 katlı yoğun bir yapılaşma getirilmiştir (62).

d) “Yarışma” da I. Ödülü kazanan projenin sözleşme hazırlıkları sürerken ve tüm uygulamalar durdurulmuşken, “Ulus Projesi’nde” otopark olarak belirlenen parsel ile (63), 842 ada 23 No’lu parsele 4 katlı yeni yapı izni verilmiştir (64).

e) 1987 yılı içinde T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu tarafından toplam 10 adet yeni yapı izni verilmiştir (Ulus dışında).


6.4.1. YENİ YAPI YAPILMASI İÇİN VERİLEN ÖN İZİNLER
(005) (051)

Bunlar, sit alanı içinde ya da tescilli yapıların koruma alanlarında yeni yapı yapılmasına ilişkin ön izinler (005), ya da olumsuz nitelikteki kararlardır (051).

Yapılardaki değişiklik yapmak üzere verilen izinler (007) ve ek yapı izinleri bu başlıkta değerlendirilmiştir. Tescilli yapıya ek yapı yapılması (026) da bu başlıkta yer almıştır.

TABLO 3: YENİ YAPILAŞMA KARARLARI



Kurul Karar Kodları:

1. Yeni yapı yapılması için verilen ön izinler (005)
2. Yapı izni red kararları (olumsuz) (051)
3. Yapıda değişiklik için verilen izinler (007)
4. Tescilli yapıya ek yapı yapılması (026)

a. YENİ YAPI YAPILMASI İÇİN VERİLEN ÖN İZİNLER
(005)

• 1985 yılında 13 (% 28,8),
• 1986 yılında 1 (% 2,2),
• 1987 yılında 6 (% 8,2),
• 1988 yılında 14 (% 31,1),
• 1989 yılında 9 (% 19,9),
• 1991 yılında 1 (% 2,2),
• 1992 yılında 1 (% 2,2),
olmak üzere toplam 45 yeni yapı ön izni verilmiştir.

Yeni yapı izinlerinin 1985 ve 1988 yıllarında yoğunlaştığı 1990 sonrasında ise çok azaldığı görülmektedir.


b. YAPI İZNİ REDDİ (olumsuz) (051)

• 1985 yılında 1 (% 6,6),
• 1986 yılında 1 (% 6,6),
• 1989 yılında 7 (% 46,6),
• 1990 yılında 3 (% 19,9),
• 1991 yılında 2 (% 13,3),
• 1992 yılında 1 (% 6,6),
olmak üzere toplam 15 yeni yapılaşmaya karşı (olumsuz) karar verilmiştir.

c. YAPIDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN İZİNLER (007)

• 1985 yılında 1 (% 7,6),
• 1986 yılında 3 (% 23),
• 1987 yılında 3 (% 23),
• 1988 yılında 2 (% 15,3),
• 1989 yılında 1 (% 7,6),
• 1991 yılında 3 (% 23),
olmak üzere 13 adet tadilat izni verilmiştir.

d. TESCİLLİ YAPIYA EK YAPI YAPILMASI (026)

Sadece 1989 yılında 1 adet izin verilmiştir.

6.4.2. YENİ YAPI MİMARİ PROJE ONAYLARI

Yeni yapı projesi yapılmasına yönelik kurul istekleri (117), yeni yapı mimari proje onayları (017) ile projenin olumsuz bulunarak onaylanmamasına yönelik kararlar (217) bu başlık altında incelenmiştir. İskan ruhsatları da bu başlık altında incelenmiştir (032).

TABLO 4: MİMARİ PROJE ONAYLARI


Kurul Karar Kodları:

1. Yeni yapı projesi yapılmasına yönelik kurul istekleri (117)
2. Yeni yapı mimari proje onayları (017)
3. Projenin olumsuz bulunarak onaylanmamasına yönelik kararlar (217)
4. İskan ruhsatları (032)



GRAFİK 5: ONARIM VE YENİ YAPI PROJE ONAYLARI


a. YENİ YAPI PROJESİ YAPILMASINA YÖNELİK KURUL
İSTEKLERİ (117)

• 1985 Yılında 7 (% 33,3),
• 1986’da 4 (% 19),
• 1988’de 2 (% 9,5),
• 1989’da 4 (% 19),
• 1990’da 2 (% 9,5),
• 1991’de 1 (% 4,7),
• 1992’de 1 (% 4,7),
olmak üzere toplam 21 adet karar verilmiştir.

1985 ve 1986 yıllarında toplam 11 yeni yapı projesi (% 52, 3) yapılması Kurul tarafından talep edilmiştir. 1990 yılından sonra bu istek 1 yapı projesine düşmüştür.


b. YENİ YAPI MİMARİ PROJE ONAYLARI (017)

• 1985 yılında 15 (% 22),
• 1986’da 6 (% 8,8),
• 1987’de 16 (% 23,5),
• 1988’de 4 (% 5,8),
• 1989’da 8 (% 11,7),
• 1990’da 9 (% 13,2),
• 1991’de 7 (% 10,2),
• 1992’de ise 3 (% 4,4),
olmak üzere toplam 68 yeni yapı mimari projesi onaylanmıştır.

Yeni yapı proje onaylarında, daha önce belirtilen yıkım, tescilden düşme, mail-i inhidam kararları alma eğilimine bağlı olarak, 1985-1988 yılları arasında 37 yeni yapı mimari proje onayı (% 46,8) yapılmıştır.

c. PROJENİN RED EDİLMESİ (Olumsuz) (217)

• 1985 yılında 5 (% 26,3), ,
• 1986 yılında 1 (% 5,2),
• 1987 yılında 5 (% 26,3),
• 1989 yılında 2 (% 10,5),
• 1990 yılında 3 (% 15,7),
• 1991 yılında 2 (% 10,5),
• 1992 yılında 1 (% 5,2),
olmak üzere toplam 19 adet olumsuz karar verilmiştir.

d. İSKAN İZİNLERİ (İskan Ruhsatları) (032)

1989 yılında 1 adet iskan ruhsatı verilmiştir. Aslında iskan ruhsatı verme görevi Belediye’ nin olmasına rağmen bu kararın nedeni anlaşılamamıştır.

6.4.3. MİMARİ PROJE DEĞİŞİKLİKLERİ

Mimari projelerde kurulca istenilen değişiklikler yapıldıktan sonra onaylanması (018), projede değişiklik yapılmasına yönelik kurul istemleri (020), ek yapı yapılmasına ilişkin (121) ve yeni yapı projesinin teknik ve yasal olarak ilgili Belediyesi’ nce incelenmesine yönelik kurul kararları bu başlık altında incelenmiştir (019).

TABLO 5: MİMARİ PROJE DEĞİŞİKLİKLERİ



Kurul Karar Kodları:

1. Mimari projelerde kurulca istenilen değişiklikler yapıldıktan sonra onaylanması
(018)
2. Projede değişiklik yapılmasına yönelik kurul istemleri (020)
3. Ek yapı yapılmasına ilişkin (121)
4. Yeni yapı projesinin teknik ve yasal olarak ilgili Belediyesi’ nce incelenmesine yönelik kurul kararları (019)



GRAFİK 6: MİMARİ PROJE DEĞİŞİKLİKLERİ

a. MİMARİ PROJELERDE KURULCA İSTENİLEN DEĞİŞİKLİKLER YAPILDIKTAN SONRA ONAYLANMASI (018)
• 1988 yılında 1 (% 16,6),
• 1990 yılında 2 (% 33,3),
• 1991 yılında 2 (%33,3),
• 1992 yılnda 1 (%16,6),
olmak üzere toplam 6 adet karar verilmiştir.

b. PROJEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA YÖNELİK KURUL İSTEMLERİ (020)

• 1985 yılında 2 (% 7,4),
• 1986 yılında 3 (%11,1),
• 1988 yılında 2 (% 7,4),
• 1989 yılında 3 (% 11,1),
• 1990 yılında 7 (% 25,9),
• 1991 yılında 8 (% 29,6),
• 1992 yılında 2 (% 7,4),
olmak üzere toplam 27 proje değişiklik kararı verilmiştir.

c. EK YAPI YAPILMASINA İLİŞKİN KURUL KARARLARI (121)

• 1986 yılında 5 (% 50),
• 1990 yılında 2 (% 20),
• 1991 yılında 3 (% 30),
olmak üzere toplam 10 adet ek yapı yapılmasına yönelik karar verilmiştir.

d. YENİ YAPI PROJESİNİN TEKNİK VE YASAL OLARAK İLGİLİ BELEDİYESİNCE İNCELENMESİNE YÖNELİK KURUL KARARLARI (019)

• 1988 yılında 2 (% 28,5),
• 1989 yılında 3 (% 42,8),
• 1991 ve 1992 yıllarında 1 (% 14,2),
olmak üzere toplam 7 adet karar verilmiştir.

Kurul 1988 yılından sonra, yapıların mimari projelerinin kısmen de olsa Belediye tarafından teknik ve parasal yönlerden karar verilmiştir.

6.5. ONARIM VE RESTORASYON ÇALIŞMALARINA İLİŞKİN
KARARLAR

6.5.1. ONARIMA İLİŞKİN YETKİ

Kurulun, yapının onarılmasına ilişkin tavsiye kararları (061) onarım projesi istenmesi (064), uygulamanın Belediyenin denetiminde yapılması (065) ya da Müze denetiminde yapılması (034), onarıma ilişkin yetki verme (063) bu başlık altında incelenmiştir.

TABLO 6: ONARIMA İLİŞKİN YETKİ



Kurul Karar Kodları:

1. Kurulun, yapının onarılması tavsiye kararları (061)
2. Onarım projesi istenmesi (064)
3. Uygulamanın Belediye’ nin denetiminde yapılması (065)
4. Uygulamanın Müze denetiminde yapılması (034)
5. Onarıma ilişkin yetki verme (063)



GRAFİK 7: ONARIM VE YENİ YAPI PROJELERİ

a. KURULUN YAPININ ONARILMASINA İLİŞKİN TAVSİYE KARARLARI (061)

• 1985 yılında 3 (% 24,9),
• 1986 yılında 1 (% 8,3),
• 1987 yılında 1 (% 8,3),
• 1988 yılında 3 (% 24,9),
• 1989 yılında 2 (% 16,6),
• 1991 yılında 1 (% 8,3),
olmak üzere toplam 12 onarım tavsiyesi kararı alınmıştır.

b. ONARIM PROJESİ İSTENMESİ (064)

• 1985 yılında 6 (% 14,2),
• 1986 yılında 5 (% 11,9),
• 1987 yılında 1 (% 2,3),
• 1988 yılında 10 (% 23,8),
• 1989 yılında 7 (% 16,6),
• 1990 yılında 6 (% 14,2),
• 1991 yılında 5 (% 11,9),
• 1992 yılında 2 (% 4,7),
olmak üzere toplam 42 adet onarım projesi istenmiştir.

Onarım projesi yapılması ve istenmesi 1988 yılından sonra belirgin bir artış göstermektedir (% 71,2). Kurulun politikalarında 1988 yılından sonra onarım yapılması doğrultusunda belirgin bir yöneliş olduğu söylenebilir.

c. UYGULAMANIN BELEDİYE’NİN DENETİMİNDE YAPILMASI (065)

• 1989 yılında 1 (% 4,1),
• 1990 yılında 12 (% 49,9),
• 1991 yılında 7 (% 29,1),
• 1992 yılında 4 (% 16,6),
olmak üzere toplam 24 karar verilmiştir. 1989 öncesi uygulama yapılmamış olması, 1989 sonrasında uygulama yapılması Ulus ve Kale Projelerinin etkilerine bağlanabilir.

d. UYGULAMANIN MÜZE DENETİMİNDE YAPILMASI (034)

1985 yılında 2 (% 66,6) ve 1991 yılında 1 (% 33,3) olmak üzere toplam 3 adet karar verilmiştir. Genellikle, Belediye denetimi esas olduğundan ancak, denetimli kazı alanlarında ya da arkeolojik buluntu çıkabilecek yörelerde Müze denetimine başvurulmaktadır.

e. ONARIMA İLİŞKİN YETKİ VERME (063)

1985 yılında 4 (% 66,6) ve 1987 yılında 2 (% 33,3) adet olmak üzere, çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına toplam 6 adet onarıma ilişkin yetki verilmiştir.

6.5.2. ONARIM VE RESTORASYON PROJELERİ

Restorasyon ya da onarım proje onayları (006) ya da projenin onaylanmaması veya değişiklik istenmesi (062) adi onarım izinleri (028) bu bölümde incelenmiştir.

TABLO 7: ONARIM PROJELERİ


Kurul Karar Kodları:

1. Restorasyon / onarım proje onayları (006)
2. Projenin onaylanmaması / değişiklik istenmesi (062)
3. Adi onarım izinleri (028)

a. RESTORASYON PROJE ONAYLARI (006)

• 1985 yılında 13 (% 18,3),
• 1986 yılında 3 (% 4,2),
• 1987 yılında 5 (% 7),
• 1988 yılında 4 (% 5,6),
• 1989 yılında 13 (% 18,3),
• 1990 yılında 15 (% 21,1),
• 1991 yılında 12 (% 16,9),
• 1992 yılında 6 (% 8,4),

olmak üzere toplam 71 adet restorasyon (onarım) proje onayı yapılmıştır.

1989 yılı sonrası 46 onarım proje onayı (% 64,7) gerçekleştirilmesi Kurul politikalarında ve yapı sahiplerinde olumlu yöndeki gelişmelerin bir göstergesi olabilir.

b. PROJENİN ONAYLANMAMASI VE DEĞİŞİKLİK İSTENMESİ (062)

1986 yılında 2 (% 16,6), 1988 yılında 4 (% 33,3), 1989 yılında 4 (% 33,3), 1991 yılında 2 (% 16,6) olmak üzere toplam 12 proje onaylanmamış (olumsuz) ve Kurul tarafından projede değişiklik yapılması istenmiştir.

c. ADİ (BASİT) ONARIM İZİNLERİ (028)

1985 yılında 1 (% 12,5), 1989 yılında 1 (% 12,5), 1990 yılında 4 (% 50) ve 1991 yılında 2 (% 25) olmak üzere toplam 8 adet adi (basit) onarım izni verilmiştir. Genellikle basit onarımlar için kurula başvurulmamakta, kapsamlı onarım kapsamına girse bile onarımlar kaçak olarak yapılmaktadır.

6.6. ÇEVRE DÜZENLEME VE PLANLAMA
ÇALIŞMALARINA İLİŞKİN KARARLAR

1/500 Ölçekli Çevre Düzenleme çalışmaları ile 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Planlama çalışmaları bu bölümde değerlendirilmiştir.

TABLO 8 : PLANLAMA VE ÇEVRE DÜZENLEME


Kurul Karar Kodları:

1. 1/500 ve daha büyük ölçeklerde çevre düzenlemesi yapılması (082),
2. Çevre Düzenleme Proje onayları (008),
3. Hacı Bayram Camisi Çevresi, Ulus Tarihi Kent Merkezi ve Ankara Kaleiçi’nde yürütülen Koruma Amaçlı Planlama çalışmalarına ilişkin (008),
4. Olumsuz kararlar (081),
5. Planlama çalışmaları sonuçlandıktan sonra bakılması uygun bulunan kararlar (016).

6.6.1. 1/500 VE DAHA BÜYÜK ÖLÇEKLERDE ÇEVRE
DÜZENLEME PROJE ÇALIŞMALARI (082)

Kurul tarafından alınan, 1/500 ve daha büyük ölçeklerde çevre düzenlemesi yapılması (082), çevre düzenleme projelerinin onaylanmasına (008) ya da, onaylanmamasına ilişkin (081) kararları içermektedir.
• 1985 yılında 1 (%3,7),
• 1986 yılında 2 (% 7,4),
• 1987 yılında 1 (% 3,7),
• 1988 yılında 2 (% 7,4),
• 1989 yılında 2 (% 7,4),
• 1990 yılında 9 (% 33,3),
• 1991 yılında 7 (% 25,9),
• 1992 yılında 3 (% 11,1),
olmak üzere toplam 27 adet çevre düzenlemesi yapılmasına ilişkin karar verilmiştir.

6.6.2. 1/1000 ÖLÇEKLİ KORUMA AMAÇLI PLANLAMA
ÇALIŞMALARI

Bu kararlar, Hacı Bayram Camisi çevresi, Ulus Tarihi Kent Merkezi ve Ankara Kaleiçi’nde yürütülen Koruma Amaçlı Planlama çalışmalarına ilişkin (008), ya da bu çalışmalar sonuçlandıktan sonra bakılması uygun bulunan (016) kararlardır.

• 1985 yılında 7 (% 14,8),
• 1986 yılında 1 (% 2,1),
• 1987 yılında 10 (% 21,2),
• 1988 yılında 6 (% 12,7),
• 1989 yılında 7 (% 14,8),
• 1990 yılında 2 (% 4,2),
• 1991 yılında 8 (%17),
• 1992 yılında 6 (% 12,7),
olmak üzere toplam 47 karar alınmıştır.

Ulus Tarihi Kent Merkezi Çevre Düzenleme Yarışması 1986 (Şekil 32), Ankara Kalesi Koruma Geliştirme Proje Yarışması ise 1987 yılında açılmıştır. 1988 ve 1989 yıllarında, bu projelerin sözleşmelerinin yapılması ve proje geliştirme çalışmaları nedeniyle bu alanlardaki uygulamalar bekletilmiştir.



Şekil 32. ULUS TARİHİ KENT MERKEZİ KORUMA ISLAH
İMAR PLANI


a. OLUMSUZ KARARLAR (081)

• 1986 yılında 1 (% 20),
• 1988 yılında 1 (% 20),
• 1991 yılında 2 (%40),
• 1992 yılında 1 (% 20),
olmak üzere 5 adet olumsuz karar alınmıştır.

b. PLANLAMA ÇALIŞMALARI SONUÇLANDIKTAN SONRA BAKILMASI UYGUN BULUNAN KARARLAR (016):

“Ulus Tarihi Kent Merkezi Çevre Düzenleme Yarışması”, Kasım 1986 tarihinde sonuçlanmış olmasına rağmen, sözleşme ancak bir yıl sonra Orta Doğu Teknik Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi ve Ankara Büyük Şehir Belediyesi arasında imzalanabilmiştir.

Ulus’ta imar uygulamaları durdurulmuş olsa bile, yukarıda örnekleri verilen kurul kararları ve Altındağ Belediyesi’nin münferit talepleri doğrultusunda yıkım ve yeni yapılaşmaların sürdürülmesi, onaysız avan nitelikte bir plan üzerinden (Yarışma Projesi) uygulama yapılması gereğini ve zorunluluğunu doğurmuştur. Planlama ve uygulamanın gecikmesi, bunun yanı sıra planı uygulayacak Belediye içinde etkin bir ekibin kurulamayışı, daha önemlisi koruma ve geliştirme için gerek duyulan kredi, parasal ve teknik nitelikteki yardım mekanizmalarının henüz kurumsallaşmamış olması, bugüne kadar karşılaşılan ve bundan sonra da çözümlenmesi gereken başlıca sorunlardır.

Koruma uygulamalarının yeterince yapılamaması, yapılmak istenmemesi sonucunda sürdürülebilir kalkınma için önem taşıyan korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak belirlenen eski Ankara Evleri yok olmakta, Tarihi Kent Dokusu zaman içinde yıpranmaktadır.

Kurul tarafından planlama çalışmaları sonuçlandıktan sonra bakılması uygun bulunan konular;
• 1985 yılında 2 (% 10),
• 1986 yılında 1 (% 5),
• 1987 yılında 1 (% 5),
• 1988 yılında 3 (%15),
• 1989 yılında 6 (% 30),
• 1990 yılında 6 (% 30),
• 1991 yılında 1 (% 5),
olmak üzere toplam 20 tanedir.

6.7. UYGULAMA SORUNLARINA İLİŞKİN KARARLAR

Uygulamaya yönelik; kamulaştırma yapılması (010), Belediye’ den imar durumu alınması (012), yapı ya da sit alanı ile ilgili Belediye tarafından inceleme yapılması (029), Kurul’ un ilgilileri uyarması (113) ile yasal kovuşturma açılmasına ilişkin (013) kararlardır.

TABLO 9 : UYGULAMA SORUNLARI



Kurul Karar Kodları :
1. Uygulamaya yönelik kamulaştırma yapılması (010),
2. Belediye’ den imar durumunun alınması (012),
3. Yapı ya da sit alanı ile ilgili Belediye tarafından inceleme yapılması (029),
4. Kurul’ un ilgilileri uyarması (113),
5. Yasal kovuşturma açılmasına (013),
ilişkin kararlardır.

a. UYGULAMA AMACIYLA KAMULAŞTIRMA YAPILMASI (010) :
• 1985 yılında 3 (% 18,7),
• 1986 yılında 4 (% 25),
• 1987 yılında 4 (% 25),
• 1988 yılında 2 (% 12,5),
• 1989 yılında 3 (% 18,7),

olmak üzere toplam 16 adet kamulaştırma kararı alınmıştır.
Kamulaştırma kararlarının çok az olduğu kamunun kamulaştırmadan giderek kaçındığı görülmektedir.

b. BELEDİYE’ DEN İMAR DURUMU SORULMASI (012) :
• 1987 yılında 1 (% 25),
• 1988 yılında 2 (% 50),
• 1989 yılında 1 (% 25),
olmak üzere toplam 4 karar alınmıştır.

c. YAPI YA DA SİT ALANI İLE İLGİLİ BELEDİYE TARAFINDAN İNCELEME YAPILMASI (029) :
• 1989 yılında 4 (% 44,4),
• 1990 yılında 3 (% 33,3),
• 1992 yılında 2 (% 22,2),
olmak üzere toplam 9 adet inceleme yapılmasına yönelik karar alınmıştır. 1989 öncesi Belediye ile Kurul arasındaki Kurul’ dan kaynaklanan diyalog eksikliği de bu arada belirtilmelidir.

d. SORUŞTURMA BAŞLATILMASI (013) :

• 1985 yılında 4 (% 14,8),
• 1986 yılında 1 (% 3,7),
• 1987 yılında 1 (% 3,7),
• 1988 yılında 1 (%3,7),
• 1989 yılında 13 (% 48,1),
• 1990 yılında 3 (% 11,1),
• 1991 yılında 1 (%3,7),
• 1992 yılında 3 (% 11,1),
olmak üzere toplam 27 adet yasal kovuşturma açılması kararı alınmıştır.

6.8. DİĞER KARARLAR

Yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı (000), konunun daha sonra değerlendirilmesi (009), yanı sıra (sehven) alınan maddi hataların düzeltilmesi (030) vb. bu başlık altında toplanmıştır.

TABLO 10 : DİĞER KARARLAR



Kurul Karar Kodları :

1. Yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı (000),
2. Konunun daha sonra değerlendirilmesi (009),
3. Yanlış ve / veya maddi hataların düzeltilmesi (030),
4. Vaziyet planı istemi (014),

a. YAPILACAK HERHANGİ BİR İŞLEM BULUNMADIĞI (000):

• 1985 yılında 1 (% 33,3),
• 1989 yılında 2 (% 66,6),
olmak üzere toplam 3 karar alınmıştır.

b. KONUNUN DAHA SONRA DEĞERLENDİRİLMESİ (009) :

• 1985 yılında 4 (% 16),
• 1987 yılında 1 (% 4),
• 1988 yılında 5 (% 20),
• 1989 yılında 2 (% 8),
• 1990 yılında 10 (% 40),
• 1991 yılında 3 (% 12),
olmak üzere toplam 25 karar alınmıştır.

c. YANLIŞLARIN VE MADDİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ (030) :

• 1986 yılında 1 (% 7,1),
• 1987 yılında 2 (% 14,2),
• 1989 yılında 1 (% 7,1),
• 1990 yılında 5 (% 35,7),
• 1991 yılında 3 (% 21,4),
• 1992 yılında 2 (% 14,2),
olmak üzere toplam 14 maddi hata düzeltilmesi kararı alınmıştır.

d. VAZİYET PLANI İSTEMİ (014) :

• 1988 yılında 3 (% 27,2),
• 1989 yılında 3 (% 27,2),
• 1990 yılında 1 (% 9),
• 1991 yılında 3 (% 27,2),
• 1992 yılında 1 (% 9),
olmak üzere toplam 11 adet vaziyet planı istemi kararı alınmıştır.

Görüldüğü gibi Koruma Kurulu, pek çok konu ile ilgilenmekte, ancak alınan kararların uygulanması ve denetlenmesi yapılamamaktadır.

Bir sonraki Bölümde “SULU HAN ÇEVRE DÜZENLEMESİ” kapsamında, Koruma Kurulu ile diğer Kamu Kurumlarının çalışmaları irdelenecek ve bu sürece ilişkin öneriler geliştirilecektir.


7. “SULUHAN ÇEVRE DÜZENLEMESİ” KAPSAMINDA KAMUNUN KORUMA VE ÇEVRE DÜZENLEME ÇALIŞMALARINA YAKLAŞIMLARININ İRDELENMESİ

Hacıdoğan mahallesinde, Ulus Semt Hali karşısında bulunan Suluhan, İkinci Derece Kentsel Sit Alanı içerisindeki Tarihi Ticari Bölgede yer almaktadır (65).

Ankara Şehri İmar Dairesi, İmar Planlama Şubesi tarafından 1982 yılında başlatılan “Ankara Tarihi Kent Dokusu Koruma Geliştirme Planlama Çalışmaları” kapsamında Vakıflar Genel Müdürlüğü ile yapılan görüşmeler sonucunda, Suluhan ve çevresinde yeni bir düzenleme yapılması Vakıflar tarafından istenmiş ve uygulaması durdurulan bu yöreye ait planlar (66) yerine koruma ve geliştirme amaçlı bir plan yapılması için gerekli çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Suluhan’ın, doğu ve güney-doğu cephelerine bitişik ve Hanın beden duvarları üzerinde oturtulmuş mülkiyeti özel kişilere ait olan parseller ve üzerindeki yapıların Ankara Büyük Şehir Belediyesince kamulaştırılması Kurul kararı ile öngörülmüştür (67) .Vakıflar Genel Müdürlüğü bu kararın uygulanmasını istemiştir (68) .

Fen İşleri Müdürlüğü, Yüksek Kurul tarafından plan uygulanması durdurulan bu yörede yapılacak uygulamaya ilişkin bilgi istemektedir (69) . İmar Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan “Suluhan Çevre Düzenleme Projesinde” ise, 52050/A Numaralı imar planında yol olarak görülen Hana bitişik sobacılar Suluhan’ a dahil edilmiştir. Bu kesimin kamulaştırılması Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılması gerektiğinden Vakıflar’a yazılmıştır (70). Projede bu yol yaya yolu olarak değerlendirilmiş, İbadullah Camii arkasında oldukça harap olan bir takım yapılar da temizlenerek Hanın batısında bir park oluşturulmuştur (Şekil 33).



Şekil 33. SULUHAN VE İBADULLAH CAMİSİ (1986)


13.12.1983 tarihinde, Vakıflar‘da yapılan toplantıda; söz konusu sobacıların Suluhan’ ın duvarına bitişik olduğu, bu kesimde onarımın tamamlandığı belirtilerek, bu yapıların Han üzerinde tahribat yaptığı ve öncelikle bu sorunun çözülmesi gerektiği karara bağlanmıştır (71) .
Bu toplantıda, Suluhan’ ın yakında açılıp kiraya verileceği, toplam 102 dükkanda yiyecek dışında dayanıklı tüketim mallarının satılacağı belirtilmiştir. Esnaf derneklerinden bu konuda fikir sorulmuş, Han’ın bir kısmının da kuyumcular tarafından kiralanacağı söylenmiştir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Han bölümü restorasyonunun 1984 Haziran ayında tamamlanacağını ve Suluhan’ ın batı cephesindeki arasta kalıntısının da 1984 yılı onarım programına alındığını belirtmiştir. Bir bölümü halen ayakta ve kullanılır durumda olan arastanın (Han duvarlarına bitişik dükkan dizisi) kesin durumunun belli olmadığı ve restorasyon projesinin ancak temel araştırması sonucu açıklığa kavuşturulacağı söylenmektedir. Açık hal olarak kullanılan ara sokakta, temel araştırması için T.K.T.V. Yüksek Kurulu’ndan onay alındığı ve bu nedenle araştırmaya başlanabilmesi için Belediye Başkanlığı’nın izninin gerektiği belirtilerek izin istenmiştir (72).
İmar Müdürlüğü tarafından, “söz konusu bilimsel araştırma, Ankara’mızın ticari merkezinin geçmişteki durumu hakkında değerli bilgiler elde edilmesi bakımından önemli görülmektedir.” denilerek, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bu araştırmayı yapabilmesi amacıyla gerekli iznin verilmesini Belediye Başkanlığından talep etmiştir (73).
Bu arada, İmar Müdürlüğü, Suluhan Çevresi ‘ nin 1929 tarihli kadastral paftalarını Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nden temin ederek üzerinde çalışmalara başlamıştır.
Ankara Bölge Kurulu, Suluhan’ ın doğu ve güney-doğu cephesine bitişik dükkanların 17’sinin mülkiyetinin Ankara Belediyesine ait olduğu, diğer 10 dükkanın da şahıs mülkiyetinde olduğunu saptayarak, duvarda su sızıntısının önlenmesi amacı ile söz konusu dükkanların 2863 Sayılı Yasa’ nın 15. Maddesi uyarınca kamulaştırılarak kaldırılmasına karar vermiştir (74).
İmar Müdürlüğü ise, yöredeki uygulama planlarının yeni bir koruma amaçlı imar planı yapılıncaya kadar durdurulduğunu, “ Suluhan Çevre Koruma Düzenleme Projesi” çalışmalarına başlandığını belirtmektedir. Kamulaştırılarak kaldırılmasına karar verilen sobacılarla anket yapıldığı ve sobacıların uzun bir süredir bu yörede toplu bir şekilde, düzensiz bir görünümleri olmasına rağmen geleneksel bir üretim tarzı sürdürdükleri ve çevreye olumlu katkıları bulunduğu belirtilmektedir (75) .
Bu konuda yapılan öneri ise; “Suluhan’ ın tarihi konumu göz önünde bulundurularak, sobacıların en az çalıştıkları ve satış yaptıkları aylar olan Nisan-Eylül ayları arasında gerekli olanların tahliye edilmesi, Suluhan’ ın izolasyonu yapılmasından sonra zaman içinde Han’ın ön kısmına yapıldığı gibi bir sıra aynı tip ve düzende dükkanın yapılarak, öncelikle sobacıların tekrar buraya yerleştirilmesi” şeklindedir.
Bu öneri bir sonraki toplantıda sunulmuş; Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkilileri, bu dükkanların yapılmasına karşı olmadıklarını ancak, bunu yapacak maddi kaynak ayıramayacaklarını, Belediye’ nin yapması gerektiği görüşünü ileri sürmüşlerdir (76)
Bunun sonucunda İmar Müdürlüğü, Emlak Müdürlüğü’ne Belediye’ nin böyle bir uygulama yapıp yapamayacağını sormaktadır (77) .
Bir başka yazıda; Suluhan Çevre Düzenleme Projesinde, yapılacak tip proje ya da Vakıflar Genel Müdürlüğünden alınacak ön sıradaki dükkan projelerinin, Kültür ve Turizm Bakanlığı, T.K.T.V. Kurulu onayından sonra, Belediyece uygulanmasının doğru olacağı belirtilmektedir. Hem burada uzun yıllardır sürdürülen faaliyetin devam edeceği, hem de Belediyeye bir gelir kaynağı oluşturulacağı belirtilmiştir. Ancak böyle bir uygulamanın yapılabilmesi için öncelikle Koruma Kurulu onayının alınması gerektiği belirtilmektedir (78) .
Aynı yazıda; Sobacılar Sokağı’nın öncelikle yaya yolu olarak düzenlenmesinin buranın önemini arttıracağı ve böylelikle turistik değerinin de artacağı belirtilmektedir. Onarılan Suluhan’ ın çevre düzenlemesinin yapılmasının, Ankara’nın Tarihi Kent Merkezi’nin “tıpkı yurt dışı örneklerinde olduğu gibi bakımlı ve ilgi çekici olması gerektiğinden büyük önem taşıdığı” belirtilmektedir (79) .
Emlak ve İstimlak Müdürlüğü’ne yazılan bu yazıda; uygulamaya Belediye mülkiyetindeki kadastro 139 ada, 17 parseldeki 270 m2’lik alandan başlanabileceği ve buradaki dükkanların boşaltılarak Kurul kararı alınarak, tip projesine göre ve Han mimarisine uygun bir sıra dükkanı yapılabileceği, daha sonra şahıs mülkiyetindeki 225 m2’lik dükkanların kamulaştırılması ve tip dükkanların buraya doğru devam ettirilmesinin mümkün olduğu belirtilerek uygulamaya daha fazla gecikmeden girilmesi önerilmektedir.
Yapılan çalışmada, öncelikle Suluhan’ a güneyden ulaşabilecek ve otopark ile sonuçlanan 7 m’ lik bir taşıt yolunun açılması gerekli görüldüğü, bu bağlantının Sanayi Caddesine Karyağdı Türbesi yakınından bağlanacağı, Çerkeş Sokağın bugün de olduğu gibi, yaya yolu olacağı ve etrafındaki tarihi yapıların zaman içinde onarılacağı anlatılmaktadır.
İbadullah Camii çevresinin bir miktar açılması ile, Suluhan’ ın Suluhan Sokak’ taki girişinin önünün de düzenlenmiş olacağı, buradaki açık pazarın daha düzenli hale sokulacağı belirtilmektedir.



Şekil 34. SULUHAN RESTORASYON SIRASINDA VE SONRASI
(KÖŞK MESCİD)

Kişilerin bölgeye ilişkin başvuruları ise; bu Planın uygulamasının durdurulduğu ve tarihi kent dokusunu koruma ve yeniden kullanmayı amaçlayan yeni bir “koruma-geliştirme-planlama çalışmasının sürdürüldüğü” gerekçesiyle geri çevrilmektedir (80).
Yaklaşık bir yıl sonra, Suluhan için çok ivedi görünen su sızıntısı sorununun halen çözümlenmemiş olduğu ve çevreye ilişkin alınan kurul kararlarının uygulanmadığı görülmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü, yeniden tüm gelişimi özetleyerek gerçekleştirilmemiş olan rutubetin önlenmesi ve sıra dükkanların yapılmasını talep etmektedir (81) . Bu arada Ankara’da 3030 Sayılı Yasa uyarınca Büyük Şehir Belediyesi ve İlçe Belediyeleri oluşturulmuş, Ankara Şehri İmar Müdürlüğü’ nün özerk yapısı ortadan kaldırılarak Büyük Şehir Belediyesi’ ne bağlı İmar Dairesi Başkanlığı haline getirilmiştir.
İmar Dairesi Başkanlığı, Suluhan konusunun peşini bırakmayarak o tarihe kadar yapılan planlama çalışmalarını ve alınmış kurul kararlarını anlatarak ve; “....ancak bu kararın (82) uygulanmasında yetkinin kimde olduğu açıklık kazanmamıştır.” şeklinde yeni bir yazı yazılmıştır (83) .
52050/A No’lu İmar Planı’nda bu dükkanlar yolda kalmakla ve 2863 sayılı yasa, 15. Madde (2) ’ye göre kamulaştırmanın ilgili belediyece yapılması gerekmektedir. Ancak, Ankara’da kentsel sit alanlarında imar planlarının uygulaması durdurulduğu ve kadastral dokuya uygun koruma amaçlı imar planları yapılması gerektiğinden bu madde uygulanamamıştır (84) .
Yapılan toplantılar sonucu, burada uygulamanın yapılabilmesi için sobacıların Suluhan ile birleştirilip tek parsel haline getirilmesi ile, aynı madde (b) ‘ye göre kamulaştırma ve uygulamanın Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce yapılabileceği konusunda görüş birliğine varıldığı belirtilmektedir.
Planlanan alan sınırının “Tarihi Ticaret Bölgesi Sınırı” ile sınırlandırıldığı, daha geniş bir alanda uygulamanın zorluğu nedeniyle kısıtlı tutulduğu anlatılarak, “Suluhan Çevre Düzenlemesi” (85) hakkında ivedi bir Kurul Kararı alınması talep edilmektedir (Şekil 35).



Şekil 35. SULUHAN ÇEVRE DÜZENLEME PROJESİ (1985)

Bu yazıdan ancak 5 ay sonra Ankara Bölge Kurulu kararı alınabilmiştir. Bu arada gelişmelerinden kaygılanan İmar Dairesi Başkanlığı, şimdiye kadar yapılan planlama ve çevre düzenleme çalışmalarını da, hızlandırdığı Yarışma Şartnamesi’nde vererek, bütüncül bir planlama yapılması amacıyla 1986 Mayısında “Ulus Tarihi Kent Merkezi Çevre Düzenleme Proje Yarışması”’nı açmıştır.
Yarışma sürerken alınabilen Ankara Bölge Kurulu kararında; “Anakent Belediyesi’nce hazırlanan 1/500 ölçekli Suluhan Çevre Düzenlemesi başlığını taşıyan önerinin, bu başlık altında 3194 sayılı İmar Yasası ile İmar Planlarının Düzenlenmesine Ait Yönetmelikte bu amaçta ve bu kapsamda tanımlanmış olarak yer almaması nedeniyle önerinin amacı, içeriği, ölçeği göz önünde tutularak ilgili Belediyesi’ nce yarışmaya açılan Ulus Koruma Amaçlı İmar Planı önerisinde ele alınabileceğinin uygun olduğuna ve bu açıdan önerinin yarışma sonucunda yeniden görüşülebileceğine” (86) denilmekte, böyle önemli ve çözüm bekleyen bir konunun çözümü yeniden belirsiz bir tarihe ertelenmektedir.
Kurul Kararında; Suluhan Çevre Düzenlemesi’nin bu bölgenin halihazır ve topografik dokusunun günümüzdeki durumu ile yansıtan onaylı harita paftaları üzerine çizilmemesi bir eleştiri konusu yapılmıştır. Halbuki, bu bölgelerin halihazır haritaları 1959 tarihlidir ve onaylıdır. Kısmen değişiklik olsa bile, bu değişiklikler pafta üzerine işlenmişti.
Plan üzerine düşülen “Etüd en son plana göre yapılmıştır” notunun ise, bu bölgede Koruma Amaçlı İmar Planı olmaması nedeniyle yetersiz kaldığı ilgili Kurul kararında belirtilmektedir.
Planı hazırlayan Kurum olan İmar dairesi Başkanlığı’nın Plan incelenirken toplantıya çağrılmaması sonucu bu noktada Kurul yanılmıştır. Çünkü; uzun süren bir yazışma, toplantılar ve arazi çalışması sonucunda oluşturulan bu Plan, tamamen Suluhan’ı ve sobacıları koruma ve çevreyi geliştirme hedefine yönelikti. 1987 sonrasında Ankara Bölge Kurulu’na sürekli olarak Belediye temsilcisi katılacak ve alınan kararlarda belirli düzeyde etkili olacaktır. En azından Kurula bilgi ve belge sunabilecektir.
Kurul kararında, “....çevre düzenlemesinin kadastral doku ile imar parsellerini gösterir daha önceki yıllarda hazırlanan bir plandan yararlanılarak çizildiği ve bu Planın ise G.E.E.A.Y.K. tarafından verilen 12.04.1980 gün ve A-2167 Sayılı Kararın 2. Maddesi’ne göre T.K.T.V.Y.K.’ ca onaylanmadığından geçersiz olduğu ....” belirtilmektedir.
Çevre düzenlemesinin 1/500 ölçekli kadastral paftalara çizilmesi uygulamayı kolaylaştırmak açısından gerekli olduğu, Belediye yetkilileri tarafından belirtilmektedir. Çünkü bu bölgelerdeki kadastral dokuya dönüş kararını gene aynı Kurul Kararlarında görmek mümkündür. Planın özüne ilişkin de Kurul eleştiriler getirmiş ve düzenlemenin yapılmasına engel olmuştur. Plancı kuruluş ile diyalog içinde bu düzenlemelerin yapılarak bir an önce uygulamaya girilmesi gerekirken çeşitli eleştirilerle Çevre Düzenlemesi uygun bulunmamıştır.
Daha sonra, Suluhan ve İbadullah Camisi’nin koruma sınırları belirlenmiş, bu alanda öngörülen düzenlemelerin yapılması uygun bulunmuş ve Suluhan’ ın doğu ve güneydoğu cephesine bitişik dükkanların yıkılarak, Kurulca onaylanan projelere göre yeni yapılaşmaların Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
Kurul’ un bu konudaki kararının son cümlesi de ilginçtir:
“Suluhan çevresindeki uyumsuz görüntünün bu kültür varlığının işlevine ve niteliğine uygun hale dönüştürülmesi için, ilgili kuruluşlar arasında işbirliğinin oluşturulmasına, kararımız ve onaylanan projeye göre uygulama yapılmasına karar verildi.”
O tarihe kadar karşılıklı diyalog, işbirliği ve yazışmalarla uzunca bir süreç almış olan bir çevre düzenleme projesi sanki yokmuşçasına böyle bir karar alınmaktadır. Bu arada Büyük Şehir Belediyesi, İmar Dairesi yetkilileri yoğun vatandaş başvuruları ile karşı karşıya kalmakta ve mahkemelerle uğraşmaktadır.
Asliye Birinci Hukuk Hakimliği’ne yazılan ivedi bir yazıda, Misak-ı Milli Mahallesi, Çıkıcılar Mevkiinde, Kadastro 27 Pafta, 139 Ada, 7 sayılı Parsel’ in “Tarihi Ticari Merkez” içinde Suluhan’ ın Koruma Alanı içinde kaldığından ve bölgedeki imar uygulaması durdurulmuş olduğundan ifraz ve tevhid yapılamayacağı belirtilmektedir (87).
İmar Dairesi Başkanlığı, Ankara Bölge Kurulu’ nun bu kararına karşılık, konunun aciliyeti nedeniyle “Suluhan Çevre Düzenleme Projesi” nde gerekli düzeltmeleri yaparak yeniden Kurul’ a sunmuştur (88).

Sunuş yazısında;

1. Bölgede geçerli olan, ancak uygulaması durdurulan (89) 1957 Nihat YÜCEL-Raşit UYBADİN İmar Planı’nın eski kent kesimlerinin 1/500 Ölçekli olduğu, söz konusu planın uygulamanın daha kolay olabilmesi ve kesin parselasyon planlarının bir an evvel hazırlanabilmesi için, Ankara Bölge Kurulu tarafından hazırlanan bir projede olduğu gibi, 1/500 ölçekli plan üzerine çizilmiş olduğu,

2. Plan üzerine düşülen “Etüd en son plana göre hazırlanmıştır” notunun da, uygulaması durdurulmuş olmasına rağmen bu bölgede geçerli olan plana göre hazırlandığını belirtir bir not olduğu, “Suluhan Çevre Düzenlemesi” nin, Suluhan ve çevresini düzenleyerek, bu çevreyi koruyup geliştirmeyi amaçladığından “Koruma Amaçlı İmar Planı” olarak değerlendirilmesi gerektiği,

3. Bir imar planı değişikliğinde; kaldırılan, değiştirilen ya da yeni önerilen imar durumunun plan üzerinde gösterilmesi gerektiğinden, burada geçerli olan 1957 İmar Planı ile, mevcut kadastro parsellerinin bu nedenle plan üzerine işlendiği,

4. “Geçit Dönemi Yapılaşma Koşulları”, koruma amaçlı imar planı yapılıncaya kadar geçerli olduğundan ve koruma amaçlı “Suluhan Çevre Düzenlemesinde” doğal olarak bu düzenlemenin gerektirdiği farklı bazı yapılaşma koşulları getirildiği, yaya yolu düzenlemesinde ise günün belirli saatlerinde servis olanağı sağlandığı ve ayrıca yarışma sonucunda gelecek önerilerde daha geniş ölçekte ulaşım bağlantılarının sağlanacağı,

5. Planda, yeni önerilen, korunan ve düzeltilen cephe hatlarının daha belirgin olarak çizilmesine dikkat edildiği, Suluhan çevresindeki tüm yapılara 937 Sayılı Karar doğrultusunda imar durumu verildiği, koruma alanı sınırının plan onama sınırı olarak düzenlendiği,

6. Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmeler sonucunda, “Suluhan Arastası” nın bölgeye canlılık getireceği ve Suluhan duvarının tek taraflı kullanılmasına engel olacağı görüşüyle yeniden önerilmesi, Sobacıların Suluhan’ın güney-doğu ve kuzey-doğu uçlarının açık bırakılması yerine buraların da Suluhan’a dahil edilmesi, Vakıflar tarafından kamulaştırılması ve su sızıntısının bir an önce engellenmesi açısından gerekli olduğu (tüm çabalara karşın 1983 Aralık ayından 1986 Ağustos ayına kadar çözümlenememiştir!),

7. Suluhan çevresindeki uyumsuz görüntünün bu kültür varlığının işlevine ve niteliğine uygun hale dönüştürülmesi, Sobacılar Çarşısının yeni bir görünüme kavuşturulması, Suluhan cephesindeki su sızıntısına engel olunması ve Suluhan’ın doğu kısmındaki deve barınağı kesiminin bir an önce onarılması için, yarışma sonucu beklenmeden sunulan planın bir an evvel gerçekleştirilmesi gerektiği, belirtilmektedir (90) .

Böylece, T.K.T.V Ankara Bölge Kurulu Kararı doğrultusunda yeniden hazırlanan 1/500 ölçekli “Suluhan Çevre Düzenlenmesi” ile ilgili bir kurul kararı alınması talep edilmiştir. Ancak bu yazının Ankara Bölge Kurulu’na gönderilmeyip İmar Belediyesi Başkanı’nda bekletildiği öğrenilmiştir. Dosyasından çıkan Ankara Bölge Kurulu ve Vakıflar Genel Müdürlüğü üst yazıları da bunu doğrulamaktadır. Bunun nedeni Ulus Yarışması’nın sonuçlanmasının beklenmesi olabilir.

Daha sonra, Ankara Bölge Kurulu, Suluhan çevresindeki dükkanlara ilişkin projenin Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından uygulanmasına ve araştırma hafriyatının da Anadolu Müzesi Müdürlüğünün denetiminde yapılması kararını verilmiştir (91) .
Suluhan’a bitişik diğer parsellerde restorasyon için bu onaylı, kesinleşmiş ve Anakent Belediyesince kabul edilmiş olan koşullara göre gerekli kamulaştırma, yıkım ve açık alan düzenlemelerinin ivedilikle yapılmasına karar verilmiştir.

7.1. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Bu örnekte görüldüğü gibi; mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait Suluhan gibi Ankara’nın XVI. Yüzyıldan günümüze kadar çeşitli yangılar ve yıkımlar geçirerek gelebilen çok önemli bir kültür varlığı büyük gayretler sonucu Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır. Ancak Suluhan’ın yakın çevresine ilişkin alınan kararlarda ve ilgili yasalarda uygulamayı engelleyici, karmaşa yaratıcı bir yetki belirsizliği vardır.

Bu örnekte; Ankara Bölge Kurulu’ nun gecikerek alınan kararları bu karmaşayı daha da arttırmıştır. Kurulda yerel yönetimin temsilcisinin bulunması, konuların Kurul üyelerine anlatılabilmesi açısından önem taşımaktadır. Kurul raportörlerinin daha etkin, teknik bilgi ve deneyim sahibi olmaları ve Kurula konuları kapsamlı olarak aktarmaları gereklidir. Ancak Kurul üyelerinin de konuları daha detaylı incelemeleri ve etkide kalmadan bağımsız karar vermeleri büyük önem taşımaktadır.
3197 Sayılı İmar Kanunu ile 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunları ayrı ayrı merkezi ve yerel yönetime yetkiler vermekte ve bu yetkiler çatışmakta, uygulamada gecikme ve belirsizlik yaratılmaktadır.

Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne Vakıf kökenli yapıların çevresine ilişkin uygulama yetkisi verilmemiştir. Bu nedenle; mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait yapılar çevrelerinde uygulama yetkisi bulunması koruma açısından daha uygun olacaktır. Gerekli görüldüğünde ilgili belediyesi ile işbirliği, uygulamanın kolaylaşması açısından gerekli görülmektedir. Böylece, sürdürülebilir kalkınma için büyük önem taşıyan Vakıf kökenli han, hamam, cami, bedesten, kervansaray vb. yapıların bakım, onarım ve çevre düzenlemelerinin yapılması daha da kolaylaşabilir.

8. TARİHSEL ÇEVRE KORUMASINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Ülkemizde “Tarihsel Çevreyi Koruma Politikalarının” güncel niteliğini belirleyebilmek, özeksel (merkezi) ve yerel yönetimin bu konuda çalışanlarının görüş ve önerilerini almak ve “Sürdürülebilir Kalkınma” kavramı çerçevesinde çevreye duyarlı, yeni, gerçekçi ve uygulanabilir politikalar geliştirmek amacıyla, Ankara ve İzmir'de Koruma ile ilgili kurumların teknik elemanları ile toplam 58 anket ve mülakat yapılmıştır.

Yerel politikacıların ve yöneticilerin tutum ve davranışlarının belirlenebilmesi amacıyla, olabildiğince çok sayıda yerel yönetici ve konu ile ilgili teknik eleman ile görüşülmesi amaçlanmıştır.
Özeksel yönetimin tarihsel çevrenin korunmasına ilişkin politikaları, tutum ve davranışlarının belirlenebilmesi için de Kültür Bakanlığı, T.K.T.V. İzmir Koruma Kurulu gibi kamu kurum ve kuruluşlarının koruma ile ilgili teknik elemanlarıyla anket yapılmıştır.

Değerlendirme kolaylığı açısından; sorular 'bilinç düzeyi', 'yasal değerlendirme', 'yerel politikalar', 'özeksel (merkezi) politikalar', 'örgütsel ve mali politikaları' gösterecek şekilde düzenlenmiştir.
İlk uygulama, tarihsel çevre korunması ile ilgili özeksel politikaları oluşturarak uygulamaya koyan en önemli kamu kurumu olan Kültür Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nde yapılmıştır.

Bu Genel Müdürlük bünyesinde, “Araştırma ve Koruma Planlaması Dairesi Başkanlığı” (KD) (92) (93) ve “Teknik ve Arşiv Dairesi Başkanlığı” (94) teknik personeli ile anket yapılmıştır. Şube müdürleri ve Genel Müdür Yardımcısı ile de görüşülmüştür.
AKP, Planlama Şubesi Müdürlüğü'nden 14 kişi ile, KD, Ankara Koruma Kurulu Müdürlüğü (ABK) ile Yüksek Kurul (YK) ve İdari Davalar Şube Müdürlüğünden 19 kişi olmak üzere, toplam 33 kişi ile görüşülmüştür. AKP, YK ve ABK dökümleri ve değerlendirilmeleri karşılaştırma yapılabilmesi amacıyla ayrı ayrı yapılmıştır.

İzmir ve çevresinde tarihsel çevrenin koruması ile ilgili en önemli birimlerden biri olan İzmir I Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’ndan 7 teknik eleman ile görüşme yapılmıştır.

Ankara Büyük Şehir Belediyesi (ABŞB), İmar Dairesi Başkanlığı, Metropoliten Alan Nazım Plan Şubesi’nde 7 kişi ile, Orta Ölçek İmar Planlama Şubesi’nden ise 15 kişi ile olmak üzere toplam 23 anket yapılmıştır.

Ankara Tarihi Alanları Koruma (ATAK) Grubu' nun da yer aldığı İmar Planlama Şubesi, Ankara Ulus Tarihi Kent Dokusu ile ilgili tüm planlama ve uygulamaları sürdürmektedir (95).

Aşağıdaki ana başlıklarda araştırma yapılmıştır:

8.1. BİLİNÇ DÜZEYİ

Bu bölümde, tarihsel çevrenin korunması ile ilgili birimlerde görev yapanların, “Tarihsel Çevre” ve “Tarihsel Çevre Korunması” konularında, anıtsal/tek yapı koruması ve doku koruması/çevre ölçeği hakkında görüş, düşünce ve önerileri alınmıştır. Bilgi ve bilinç düzeyinin politikaların olumlu yönde geliştirilmesindeki payı kuşkusuz çok büyüktür.

I.1. “Tarihsel Çevrelerin Korunması” konusunda bu kurumlarda tam bir fikir birliği oluşmuştur. Görüşülen büyük çoğunluk (% 71.4 ve % 63.1) tüm eski kent dokularının korunması gerektiği konusunda fikir birliğine varmışlardır (96).

I.2. Tarihi çevreyi korumak amacıyla neden çaba gösterildiği
konusunda, büyük bir çoğunluk bu alanların “gelecek nesiller için bir kültür mirası” olduğunda birleşmiştir (97).

I.3. Tarihi çevreyi korumanın günümüzde çok önem kazanmasının nedenini; turizm için bir girdi olarak düşünen çoğunluk olmasına rağmen (98), ABK ve YK'da hiç kimse bu şekilde düşünmemektedir.
Kentlerin çok bozulduğunu ve yaşanmaz hale gelmesini neden olarak gösterenler her iki şube müdürlüğünde de dengeli dağılmıştır (99).

I.4. Han, hamam, cami, bedesten vb gibi anıtsal tarihi eserlerin tek yapı olarak korunarak çevrelerinin açılması gerektiğini düşünenler azınlıktadır (100).
Büyük çoğunluk, bu yapıların, çevrelerindeki tarihsel doku ile birlikte düzenlenmesi gerektiğini düşünmektedir (101).

I.5. Kültür Bakanlığı çalışanlarında; Anıtsal yapıların genel olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarımının yapıldığı düşüncesi oldukça yaygındır (102). Tüm bu kuruluşlar tarafından onarım yapıldığını belirtenler çoğunluktadır (103).

I.6. Tüm kurumlarda Anıtsal tek yapıların onarımının yeterli olduğunu düşünen kimse çıkmamıştır (104).

Anıtsal tek yapıların daha etkin olarak korunması gerektiği genel bir kanı olarak ortaya çıkmaktadır (105).

I.7. Anıtsal tek yapıların onarımının, aslına uygun bir şekilde yapılıp yapılmadığı konusunda çoğunluk olumsuz yanıt vermiştir (106).

I.8. Mahalle ve sokak ölçeğinde koruma çalışmasının yeterince yapılmadığını belirtenler çoğunluktadır (107).

I.9. Tarihsel Çevrelerde doku ölçeğinde sadece altyapı çalışmaları yapılması gerektiği düşüncesinde sadece 1 kişi (AKP) çıkmıştır. İzmir ve ABŞB'den bu cevabı veren yoktur. Sokak ve meydan (İBK ve ABŞB) düzenlemeleri yapılması gerektiğini düşünen 1 kişi (AKP) yanı sıra, büyük çoğunluk anılan çalışmaların tümünün yapılması gerektiğini belirtmiştir (108).

Tüm bu yanıtlar değerlendirildiğinde, Ankara ve İzmir örneklerinde özeksel ve Ankara'da yerel yönetim çalışanlarının tarihsel çevrenin korunmasına karşı ilgili, duyarlı ve oldukça bilgili olduğu sonucuna varılabilir.

8.2. YASAL BOYUT

Bu bölümün amacı; yasaların gelişimi, yeterliliği ve yasaların uygulanmasına ilişkin görüş, düşünce ve önerilerin belirlenmesidir.

II.1. Sadece YK ve ABK'dan 1'er kişi ile ABŞB'den 2 kişi tarihsel çevreye ilişkin yasaların yeterli olduğunu belirtmiş, geri kalan deneklerin tümü yasaları yetersiz bulmuşlardır (109).

II.2. Yasaların mali boyutunun yetersizliği büyük bir çoğunluk tarafından kabul edilmekle birlikte (110), örgütlenme yetersizliği de önem taşımaktadır (111). Araştırma ve Koruma Planlaması Dairesi Başkanlığı çalışanları büyük bir çoğunlukla “Koruma Yasası” nın değişmesi gerektiğini belirtmektedir. Bugünkü yasanın uygulamaya ilişkin yetersizlikleri olduğu vurgulanmaktadır (112).

II.3. Yürürlükteki yasaların yeterince etkin olarak uygulanmadığı konusunda fikir birliği bulunmaktadır (113). AKP'den sadece 3 kişi (% 15.7) yasaların yeterince etkin olarak uygulandığını söylemiştir.

II.4. Korumaya ilişkin yasaların “Yasaklama” ile ilgili olanlarının uygulandığı söylenmektedir (114).

Araştırmaya katılanların tümü koruma yasasının “etkin uygulama ve uygulamaları denetleme” niteliğinin bulunmadığını belirtmişlerdir.

II.5. Korumaya ilişkin yasaların uygulanmadığı konular olarak; tespit ve tescili belirten AKP'den sadece 1 kişi, planlamanın yapılmadığını belirtenler azınlıktadır
115). Yasaların uygulanmadığı kesimi tek yapı onarım uygulaması olarak belirtenler de oldukça azdır (116).

"Çevre ölçeğinde uygulama yapılmaması" önem kazanmakta (117), ancak deneklerin çoğu yasaların tüm yukarıdaki süreçlerde etkin olarak uygulanmadığı görüşündedir (118).

II.6. Geleceğe ilişkin olarak yasal öneriler arasında “Çevre ölçeğinde koruma ilişkin” yasa hazırlanması istenmektedir (119). Çevre ölçeğine ilişkin sorunların büyüklüğü ve önemi belirtilmektedir.

Tek yapı onarımına ilişkin öneri getiren 1 kişinin yanı sıra; örgütlenme ve finansman politikalarına ilişkin önerileri olan YK ve ABK'da 6 kişi, AKP'de 3 kişi bulunmaktadır. "çevre", "tek yapı", "örgütlenme" ve finansman" politikalarının tümüne ilişkin öneri getirenler çoğunluktadır (120).

8.3. MERKEZİ POLİTİKALAR

Bu bölümün amacı; deneklerin tarihi çevreyi korumada özeksel yönetimin (Kültür Bakanlığı, Vakıflar Gn. Md, vb) yetki, görev ve sorumlulukları hakkındaki görüş, düşünce ve önerileri ile, özeksel yönetimin tarihsel çevreyi koruma politikaları hakkındaki eleştirilerinin elde edilmesidir.

a- Tarihsel çevreyi korumada en yetkili uygulayıcı kuruluşun Kültür Bakanlığı olduğu konusunda, Kültür Bakanlığı çalışanları arasında tam bir fikir birliği bulunmaktadır (121) İBK ve ABŞB çalışanları da bu soruya büyük çoğunlukla “Kültür Bakanlığı” cevabını vermektedirler (122).

Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Özel Çevre Koruma Dairesi Başkanlığı'nı en yetkili kurum olarak gören sadece 1'er kişidir. Belediyeleri tarihsel çevreyi korumada en yetkili uygulayıcı kurum olarak görenler her iki daire başkanlığından sadece 1'er kişidir. İBK'dan 1 kişi ile ABŞB'den 2 kişi bu soruyu “Belediye” olarak yanıtlamışlardır.

b- Kültür Bakanlığı'nın tarihsel çevreyi korumaya ilişkin politikalarının yeterli olduğunu belirten sadece 1 kişidir. (Tüm konularda) Ankete katılanların tümü (58 kişi) Bakanlık politikalarının yetersiz olduğunu belirtmişlerdir.

c- Tarihsel çevreyi korumada Kültür Bakanlığı'nın eksikliklerinin; ağırlıklı olarak “mali” olduğu (32), daha sonra “örgütsel” yetersizliklerin geldiği (124) “yasal” sorunların daha önemsiz görüldüğü ortaya çıkmaktadır (125). “Mali” yetersizlik % 71.4 ve % 68.4 ile en üst düzeyde yer almaktadır.

Kültür Bakanlığı'nın örgütlenme açısından yetersiz olduğunu düşünen YK ve ABK'da % 35.7 düzeyindedir. Bu oran AKP'de % 63.1'e çıkmaktadır. Kültür Bakanlığı'nın yasal yetersizliği konusunu vurgulayanların oranı YK ve ABK % 28.5 düzeyindedir. Bu oran AKP'de % 47.3'e çıkmaktadır.

d- Vakıflar Genel Müdürlüğünün “vakıf eserlerinin korunmasında ve onarımlarında”da mali, örgütsel ve yasal yetersizliklerinin bulunduğu belirtilmektedir (125).

AKP elemanları, Vakıfların örgütlenme yetersizliklerini ağırlıklı olarak belirtmişler, mali yetersizliği ikinci derecede önem kazanmış, yasal yetersizlik önemsiz bulunmuştur (126). ABŞB elemanları da benzer şekilde “örgütlenme yetersizlikleri, “mali yetersizlik” ve “yasal yetersizlik” belirtilmiştir. (127)

-Özeksel (merkezi) yönetim çalışanlarının tarihsel çevreyi etkin olarak koruma politikaları için getirdikleri öneriler şunlardır:

a-Öncülük Eden Bir Özeksel Yönetim Örgütü
Özeksel Yönetimin tarihsel çevrenin korunmasına ilişkin örgütü' nün, koruma bilincine sahip, öncülük eden, yol gösteren, bilgilendirici ve yönlendirici olması gerekmektedir. Koruma bilincine sahip olması, koruma olgusuna titizlikle eğilmesi sağlanmalıdır. Koruma ilke ve politikalarını saptayıp var olanları geliştiren ve planlama çalışmalarını gerçekleştiren bir örgüt oluşturulmalıdır (128).

b-Teknik ve Mali Gücü Olan Bir Özeksel Yönetim Örgütü; Mali destek veren, mali kaynak yaratıcı, güçlü ve teknik olarak uzman personel ve ekipman açısından desteklenmiş bir örgüt olması gereği genel olarak benimsenmektedir.

c- Denetleyici Bir Özeksel Yönetim Örgütü; Yaptırım gücü olan, denetleyici ve destekleyici, hantal olmayan bir kurum olmalıdır.

d-Politik baskılardan uzak, siyaset dışı bir Özeksel Yönetim Örgütü, siyasetten arındırılmış, politik baskılardan uzak, objektif ve bilimsel kararlar verebilen, yasal öneriler hazırlayabilen bir kurum olmalıdır.

e-Özerk Bir Özeksel Yönetim Örgütü; Özeksel Yönetim örgütü tamamen özerk olarak çalışabilmelidir.

f-Koordinasyon Sağlayıcı Bir Özeksel Yönetim Örgütü; Tarihsel çevreyi koruma konusunda diğer kurumlara öncülük eden bir yapıya sahip olması, toparlayıcı ve örgütleyici, koordine edici, taşra örgütleri ile koordineli çalışan bir kurum haline getirilmelidir.

g-Uygulayıcı Bir Özeksel Yönetim Örgütü; Özeksel Yönetim örgütü örnek uygulamalar yapan, Yerel yönetimlere uygulamalarında teknik ve parasal destek sağlayan bir kuruluş olmalıdır.

h- Daha etkin bir tarihsel çevre koruması yapılabilmesi için; özeksel yönetim örgütlerinin taşra ve merkez örgütlerinin güçlendirilmesi, yeni birimler oluşturulması, mali olarak güçlendirilmesi, günümüz yasalarının bu yönde değiştirilmesi önerilerinin tümünün birden gerçekleştirilmesi konusunda fikir birliği bulunmaktadır (129).

Kültür Bakanlığı ve Belediye çalışanlarının hiç birinin merkezin güçlendirilmesini istememesi ilginç ve önemlidir.

8.4. YEREL POLİTİKALAR

Tarihi çevreyi korumada yerel yönetimlerin yetki, görev ve sorumlulukları hakkındaki görüş düşünce ve öneriler ile kişilerin Yerel yönetimlerin tarihsel çevreyi koruma politikaları hakkındaki eleştirileri alınmıştır.

a- Yerel yönetimlerin (belediyeler) tarihsel çevreyi koruma politikalarının yetersiz olduğu konusunda tam bir görüş birliği bulunmaktadır (130).

b- Tarihsel çevreyi korumada yerel yönetimlerin mali yetersizlikleri olduğu kabul edilmekle beraber, en büyük eksikliğin örgütlenme olduğu, bunu yasal yetersizliğin izlediği belirtilmektedir. ABŞB'de çalışanlardan 15 kişi sorunun “mali” 15 kişi ise “örgüt” olduğunu belirtmişlerdir.

Özeksel yönetim çalışanlarının tarihsel çevreyi koruma politikalarında “Yerel yönetimler” için getirdikleri öneriler şunlardır:

a-Yönlendirici Yerel Yönetim Örgütü:

Yerel Yönetimlerin tarihsel çevrenin korunmasına ilişkin niteliği; koruma bilincine sahip, öncülük eden, yol gösteren, bilgilendirici ve yönlendirici olmaları gerekmektedir. Koruma olgusuna titizlikle eğilmesi sağlanmalıdır. Koruma ilke ve politikalarını saptayıp var olanları geliştiren bir örgüt oluşturulmalıdır ve bu örgüt planlama çalışmalarını gerçekleştirmelidir.

b-Teknik ve Mali Gücü Olan Yerel Yönetim Örgütü:

Yerel Yönetimler, bilgi, belge ve mali yönden güçlendirilmelidir. Mali konularda kişilere yardımcı olmalıdır. Finans kaynakları güçlü ve teknik olarak yeterli uzman personel ve donanımı bulunan bir yerel yönetim olmalıdır.

c-Denetleyici Yerel Yönetim Örgütü:

Uygulamaları plan ve proje çerçevesinde teke tek denetleyen ve eksiklikleri düzelten bir yapısı olmalıdır.

d-Politik baskılardan uzak, siyaset dışı Yerel Yönetim Örgütü:
Siyasetten arındırılmış olması, politik baskılardan uzak, objektif ve bilimsel kararlar verebilen, yasal öneriler hazırlayabilen bir yerel yönetim olmalıdır. Ancak, yerel yönetimlerin doğası gereği, politik olmaması pek mümkün görünmemektedir. Belediye başkanları ve Meclis üyeleri günümüzde 5 yılda bir yapılan seçimlerle ve partilerin aday göstermeleri ile seçilmektedirler. Dolayısı ile aday oldukları partinin görüş ve düşüncelerini taşımaları doğaldır. Ancak, koruma konusunda objektif, korumacı, beldenin özgün dokusunu tanıyan ve kültürüne sahip olması beklenmelidir.

e-Özerk Yerel Yönetim Örgütü:
Kurallara uyan ve bilinçli, katılımcı ve yenilikçi bir yerel yönetim örgütünün aynı zamanda belli bir özerkliğinin olması istenmektedir. Ancak, bu özerklik yanı sıra kamu kurum ve kuruluşlarına koruma konularında yardımcı olması gereklidir.

f-Eşgüdüm Sağlayıcı Yerel Yönetim Örgütü
Tarihsel çevreyi koruma konusunda diğer kurumlara öncülük eden bir yapıya sahip olması, toparlayıcı ve örgütleyici, koordine edici, koruma kurulları ile koordineli çalışan bir yerel yönetim örgütü gereklidir.

g-Yetkili ve Uygulayıcı Yerel Yönetim Örgütü:
Yerel Yönetim örgütü örnek uygulamalar yapan, yetkileri arttırılmış, ancak, bu yetkilerini kullanırken kaynak savurganlığı yapan değil, kaynak yaratan bir yapıda olması gereklidir. Yapılmış koruma amaçlı plan ve projeleri gerçekleştiren, tarihsel çevre konusunda bilinçli bir örgüt olmalıdır.

h-Yerel Yönetimlerinin eksikliklerinin “mali”, “yönetsel”, “yetki” ve “yasal” ve yetkilerle ilgili yetersizliklerden kaynaklandığı genel olarak belirtilen etmenlerdir (131). Yerel yönetimlerin çeşitli “koruma birimleri” oluşturmaları gerektiği de genellikle paylaşılan bir düşüncedir (132). Bunların dışında; "yasaların değiştirilmesini" düşünen 5 kişi yanında, AKP'den 3 kişi Belediyelerin “mali olarak güçlendirilmeleri” gerektiğini belirtmişlerdir.

8.5. SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ

Bu bölümde, tarihsel çevreyi “Sivil Toplum Örgütleri”nin yetki, görev ve sorumlulukları hakkındaki, görüş, düşünce ve önerilerin elde edilmesi amaçlanmıştır.

V.1. Sivil toplum örgütlerinin “Meslek Kuruluşları ve Odalar”ın tarihsel çevreyi korumada en etkin bir yeri olması gerektiği vurgulanmaktadır (133). İkinci sırayı “Vakıflar” almış, dernekler, kooperatifler sanayi ve ticaret odaları en altta yer almışlardır.

V.2. Kamunun Sivil Toplum Örgütlerinin oluşmasında etkin olarak yer alması (134) ve kamunun mali ve teknik açıdan bu örgütleri desteklemesi gerektiği düşünülmektedir (135). Tüm bu önerilerin hepsinin birden yapılmasını isteyenler çoğunluktadır (136).

9. SONUÇ VE ÖNERİLER

Binlerce yıllık geçmişe sahip ve Eski Ankara’nın tarihsel, arkeolojik ve kültürel değerlerini bünyesinde barındıran kesimlerinin planlı ve programlı bir uygulama ile korunması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Bu gereklilik Atatürk Cumhuriyeti’nin Başkenti olan Ankara’da yaratılan çağdaş ve modern kent olgusunu bütünleyecek olan kültürel mirasın geleceğe bir bütün olarak aktarılması amacına yöneliktir. Ancyra, Enkür, Angora ve nihayet 20 yy.da Ankara Şehri binlerce yıllık bir kültürel sürekliliğin ve uygarlıkların bir karışımı, bir sentezi olmalıdır. Geçmiş kültür değerlerinden, şehir dokusundan mimarlık ürünlerinden, arkeolojik değerlerden, sanat eserlerinden esinlenerek, yararlanarak, onları koruyup geliştirerek daha ileri, daha çağdaş ve daha yaşanabilir bir çevre, bir şehir ve bir kültür oluşturulabilir.

Ankara’nın şehir kimliği medeniyetlerin bir araya geldiği, Hacı bayram ile Augustos Mabedi’nin yan yana oluşturduğu simgesel anlam gibi kaynaştığı, kültürlerin birbirine hakim olmaktan çok saygılı olduğu bir evrensel kültürdür. Bu evrensel kültürün göstergelerinin korunması, gelecek kuşaklara birbirlerine saygı duymalı ve sevecekleri, kardeşçe yaşayabilecekleri bir dünya bırakacaktır.

Koruma, tek yapı, çevre, şehir ve bütünü ölçeğinde geliştirme ve yenilemeyi de içermektedir. Sürdürülebilir koruma düşüncesi çerçevesinde kültürel değerlerin korunması yanında, tarihsel çevrelerin bir konut dokusu., konut stoku olduğu düşünülmeli ve koruma yanında ıslah/ rehabilitasyon çabaları da etkin olmalıdır.

Koruma, geliştirme ve yenileme çabaları, planlı, programlı ve parasal kaynaklara bağlı, etaplama ve örgütlenme ile birlikte gerçekleştirilebilirse başarılı olabilir. Bu nedenle, günümüze kadar yapılan planlama çalışmalarına örgütsel ve parasal boyut katılmalı ve öncelikler saptanarak etaplama halinde uygulama yapılmalıdır.

9.1. PLANLAMA BOYUTU

Ulus Tarihsel Kent Merkezi ve Kaleiçi üzerindeki merkez baskısı, Kale içinde yarışma sonucu tasarlanan 2020 Kent Merkezi Projesi’ne ağırlık verilerek hafifletilmelidir. Ulus’ta yer alan ve tarihsel çevre ile bağdaşmayan bazı sanayi, depolama, ticaret vb. faaliyetler bu kesime kaydırılmalıdır.

Ulus Tarihi Kent Merkezi dışında henüz koruma planlaması yapılmamış Cebeci’ye kadar olan alanların koruma amaçlı planlama çalışmalarına öncelik verilmelidir. 1/1000 ölçek bir “çerçeve plan” elde edilmesi bakımından yararlı ve yeterlidir. Ancak özelliğine ve önceliğine bağlı olarak 1/ 500 ve 1/200 ölçekli “Özel Proje Alanları” saptanmalıdır. Bu özel proje alanlarında uygulamaya yönelik kentsel tasarım, peyzaj ve kent mobilyaları projeleri hazırlanmalıdır.

Öncelikle altyapının sağlıklaştırılması ve çevrenin yaşanabilin ve güvenilir kılınması önem taşımaktadır.

Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma Islah İmar Planı’nda uygulamaya yönelik alt proje paketlerinden bugüne kadar ele alınmamış olanlarının hazırlanması ve uygulama için ilgisi Belediyesi ile işbirliğine gidilmesi önem taşımaktadır. Planın uygulanamamasının başlıca nedenlerinden biri olan “Kesin Parselasyon Planlarının “ yapımı sağlanmalıdır.

Ankara Kaleiçi Koruma Amaçlı İmar Planı, Altındağ Belediyesi ve Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu işbirliği ile biran evvel tamamlanmalıdır. Kaleiçi’nin korunmasına yönelik bir planın ve buna bağlı hazırlanan 1/200 ölçekli rölöve projelerinin biran önce onanması büyük önem taşımaktadır. Nedenleri ne olursa olsun bu konudaki her türlü gelişme tarihsel çevrenin giderek daha çok tahribine neden olmaktadır. Varolan araştırmalar ve dökümantasyon derlenerek gelecek için daha detaylı çalışmalara temel olarak değerlendirilmelidir.

9.2. ÖRGÜTLENME BOYUTU

Ankara Büyük Şehir Belediyesi İmar Dairesi Başkanlığı’na yaklaşık 15 yıllık bir birikim, arşiv ve deneyim bulunmaktadır. Altındağ Belediyesi’nde de bu kadar köklü ve kurumsallaşmış olmasa da belli bir birikim oluşmuş sayılabilir. Ancak varolan çalışma gruplarının (“Sit Alanları Grubu”, “Kale Gurubu”) kurumsal hale getirilmesi, yetkili ve etkin bir birim, hatta müdürlük konumuna çıkarılması gerektiği kanısındayım. Bu müdürlük; Ankara Tarihi Kent Dokusu Koruma-Geliştirme Müdürlüğü koruma alanları ve onu etkileyen yakın çevrelerindeki planlama, projelendirme ve uygulamadan yetkili ve sorumlu olacaktır. Plan, proje (1/1000 ölçekten 1/1 ölçeğe kadar) yapımından, uygulama ile kontrol hizmetlerini yapabilecek kapasitede ve parasal güçte olmalı, şehir plancısı, arkeolog, restorasyon uzmanı, mimar, peyzaj mimarı, altyapı mühendisi vb. elemanlarla desteklenmelidir. Belediyeler arası ve diğer kamu kurumları ile (Koruma Kurulu, Vakıflar, Üniversiteler vb.) ilişki ve diyalogu sağlayarak etkin çalışmalar yapabilecek tarzda örgütlenmelidir

Bu birim yerel yönetim yetkilileri ile (İmar Müdürü, Teknik Müdür Yardımcıları, hatta Belediye Başkanı) yakın diyalog içinde olmalı mümkünse doğrudan Belediye Başkanı’na bağlı çalışmalıdır. Kültür değerlerinin, çevrelerinin korunması kadar yeni oluşmakta olan kent çevrelerinin geleneklere ve kültüre uygun, çağdaş özellikler barındırmasına çalışmak da bu Müdürlüğün bir başka önemli yetki alanı olmalıdır.
Halk ile diyalog kurmak, onların olumlu katılımlarını sağlamak amacıyla seminerler, gösteriler, sergiler vb. hazırlamak, broşür, yayın organlarını kullanarak bilinç düzeyinin yükseltilmesi de bir başka önemli görevidir. Belediyenin Basın -Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı ile işbirliği ve iletişim içinde bilinçlendirme, bilgilendirme ve halk katılımının sağlanması amacı doğrultusunda çalışmalar yapılmalıdır.

Uygulamanın entegre bir görev olduğu bilinci ile Belediyenin ilgili birimleri arasında (fen işleri, emlak müdürlüğü vb.) işbirliği ve iletişim kurulmalıdır. Merkez Yönetim ile Yerel Yönetimin arasında varolan sorunlar giderilerek etkin bir işbirliği sağlanmalıdır. Kültür Bakanlığı, günümüze kadar sürdürdüğü “pasif” koruma politikalarını terk etmeli, korumanın uygulamasına yönelik politikalar geliştirmelidir. Bu da saptama - belgeleme yanı sıra koruma planlaması ve uygulaması ile parasal / örgütsel politikaların geliştirilmesi ile olabilecektir. Merkezi yönetimin yerel yönetimler desteği teknik ve parasal olduğu kadar, yerel örgütlerin güçlendirilmesi ile olabilecektir. Ankara örneğinde, Koruma Kurulunun pasif, edilgen yapısının aktif / etken bir yapıya kavuşturulması önem taşımaktadır .

Koruma Kurulları ve Müdürlükleri günümüzde tek parsel (hatta duvar vb.) ölçeğinden Bölge ölçeklerine kadar kararları alan ancak aldıkları kararların uygulanmasını takip ve denetleme yetkisi olmayan bir konumdadır. Koruma Kurulları’nın etkin hale getirilmesi, parasal ve teknik bakımdan güçlendirilmesi, çevre ve kültür zabıtası oluşturulması Korumada atılacak ileri bir adım olacaktır.







III. BÖLÜMÜN DİPNOTLARI

47 Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun
(T.K.T.V.Y.K.) 3. 9. 1985 Gün ve 1378 Sayılı Kararı.
48 T.K.T.V.Y.K.’nun 14. 11. 1985 Gün ve 1549 Sayılı Kararı.
49 T.K.T.V.Y.K.’nun 10. 07. 1986 Gün ve 2458 Sayılı Kararı.
50 T.K.T.V.Y.K.’nun 29. 08. 1986 Gün ve 2646 Sayılı Kararı.
51 T.K.T.V.Y.K.’nun 26/27. 02. 1987 Gün ve 3033 Sayılı Kararı.
52 T.K.T.V.Y.K.’nun 31. 01. 1986 Gün ve 1813 Sayılı Kararı.
T.K.T.V.Y.K.’nun 3. 07. 1987 Gün ve 3494 Sayılı Kararı.
T.K.T.V.Y.K.’nun 3. 07. 1987 Gün ve 3496 Sayılı Kararı.
T.K.T.V.Y.K.’nun 7. 01. 1984 Gün ve 52 Sayılı Kararı.
53 G.E.E.A.Y.K.’nun 11. 5. 1963 Gün ve 2052Sayılı İlke Kararı’nda “Hiçbir
caminin yerine yenisinin yapılması gibi bir nedenle yıkılmasının uygun
olmadığı...” hükmü vardır.
54 Ulus Tarihi Kent Merkezi Çevre Düzenleme Yarışması sürerken alınan
bu karar, yarışma süresi epey azaldığından yarışmacılara verilememiştir.
55 T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nun 7. 03. 1986 Gün ve 1945 sayılı kararı.
56 T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nun 14. 03. 1986 Gün ve 2067 sayılı kararı.
57 T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nun 15. 05. 1986 Gün ve 2243 sayılı kararı.
58 T.K.T.V.Y.K.’nun 28. 3. 1985 Gün ve 846 Sayılı Kararı.
59 T.K.T.V.Y.K.’nun 14. 11. 1985 Gün ve 1550 Sayılı Kararı.
60 T.K.T.V.Y.K.’nun 17. 10. 1985 Gün ve 1490 Sayılı Kararı.
61 T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 28. 2. 1986 Gün ve 890 sayılı kararı
ile 857 ada 10 - 11 sayılı parsellerde zemin +3 katlı (h=12,50m.) yapılaşma
izni verilmiştir.
62 T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 16.10. 1986 Gün ve 890 sayılı kararı.
Bu alana gelecek yoğun yapılaşmaya karşıt bir görüş için bakz. ALATAN,
1978. “Ulus Kent Merkezi 6101 Ada 2 Sayılı Parselin Durumunu
Belirlemek için Hazırlanmış İnceleme Raporu”, A.N.P.B. , Ank.
63 T.K.T.V.A.B.K.’nun 12. 12. 1986 Gün ve 1160 Sayıılı Kararı ile 836 ada
1,4 ve 4 No’lu parsellere yeni yapı izni verilmiştir.
64 T.K.T.V.A.B.K.’nun 16. 01. 1987 Gün ve 1206 Sayılı Kararı.
65 G.E.E.A.Y.K. ’nun 12.04. 1980 gün ve A-2167 Sayılı Kararı.
66 52050/A Numaralı kesin parselasyon planı.
67 G.E.E.A.Y.K. ‘nun 8.4.1983 tarih ve A-4335 Sayılı kararı. Bu
parseller, kadastro 139 ada 1, 2, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14
sayılı parsellerdir.
68 Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 14.06.1983 gün ve ABİYAP/06-
132/83 tescil sayılı yazısı.
69 Fen İşleri Müdürlüğü’nün 24.10.1983 Gün ve Harita Num. Şb. Md.
Kamulaştırma Şef. 9098 - 16820 Sayılı Yazısı. 52050/A Numaralı kesin
parselasyon planı ve cetvelinin gönderilmesi istenilmektedir.
70 6785 Sayılı Yasa’nın değişik 1605 Sayılı Yasa Ek 6. Maddesi uyarınca
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce yapılması gerekmektedir.
71 Ankara Koruma geliştirme Planlama Faaliyetleri, 1983, Kentsel Koruma
Geliştirme Planlama Bürosu, AŞİM.
72 Vakıflar Gn. Md. ‘lüğü 01. 02.1984 tarih ve ABİYAP/06-320/84-ANBİŞB
Sayılı Yazısı.
73 İmar Müdürlüğü, 09.02.1984 tarih ve İP.127, R.722/84 (907 Sayılı Belediye
Başkanlığına yazdığı yazı.
74 T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun , 06.04.1984 tarih ve 95 sayılı kararı.
75 İmar Müdürlüğü’nün, 15.04.1984 tarih ve İP.452, R.2589/84 (812) sayılı
yazısı.
76 25.04.1984 tarihinde, Eski Eserler ve Müzeler Gn. Md.’lüğünde yapılan
toplantı.
77 İmar Müdürlüğü’nün, 15.05.1984 tarih ve İP.452, R.2589/84
(812) sayılı aynı yazısı.
78 İmar Müdürlüğü tarafından Emlak ve İstimlak Müdürlüğü’nün yazısına
(13.04.1984 tarih ve 05.3977/84) karşılık olarak yazılan eylül 1984 tarihli
ivedi yazı (İP.723, R.4450/84) (812)
79 19 adet 2,5x5 m’lik satış dükkanları, 5 adet de 5x5 m’lik
imalat da yapılabilecek dükkan yapılabileceği belirtilmektedir.
80 Örneğin 7301 ada, 1 parselin durumu ve 52050/A numaralı imar
planının iptali için Avukat Selahattin Vardarlı’nın başvurusuna yazılan
cevap (İp. 639, R.3764/84 (7301/1), 06.08.1984).
81 Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 8.11.1985 tarih ve ABİYAP/ABİŞB/06-
00/1-34 (85) sayılı yazısı.
82 Ankara Bölge Kurulu’nun 06.04.1984 gün ve 95 Sayılı Kararı.
83 İmar Dairesi Başkanlığı’nın Ankara Bölge Kuruluna hitaben yazdığı
20.11.1985 Tarihli ve İP. 956, R. 4756 (812) sayılı yazısı.
84 G.E.E.A.Y.K.’nun 12.04.1980 tarih ve A-2167 sayılı kararı uyarınca.
85 10008 Arşiv No’lu ve 21.11.1985 günlü “Suluhan Çevre Düzenlemesi .”
86 16.05.1986 Tarih ve 973 Sayılı Ankara Bölge Kurulu Kararı.
87 Asliye Birinci Hukuk Hakimliği’ne yazılan 16.10.1986 Tarih ve İP.3027,
R.5582/86 (139/7) Sayılı yazı.
88 İmar Dairesi Başkanlığı’nın, 26.08.1986 Tarih ve İP.737, R.3464/86
(7301/1) Sayılı İvedi yazısı.
89 G.E.E.A.Y.K.’nun 12.04.1980 Gün ve A-2167 Sayılı Kararı ile
uygulaması durdurulan planlar.
90 İmar Dairesi Başkanlığı’nın, 26.08.1986 tarih ve İp.737, R.3464/86
(7301/1) Sayılı ivedi yazısı.
91 T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 2.10.1987 gün ve 1530 Sayılı kararı.
92 Araştırma ve Koruma Planlaması Dairesi Başkanlığı (AKP), ”Planlama
Şubesi Müdürlüğü bünyesinde; 4 Şehir Plancısı, 5 Mimar, 2 Arkeolog ve
2 Müze Araştırmacısı olmak üzere Şube Müdürü ile birlikte toplam 14
kişi görev yapmaktadır (1995 Yılında).
93 Kurullar Dairesi Başkanlığı, Yüksek Kurul ve İdari Davalar Şubesi
Müdürlüğü’nde 1 Şehir Plancısı, 3 Mimar, 2 Arkeolog ve 1 Memur olmak
üzere Şube Müdürü ile birlikte 8 kişi görev yapmaktadır (1995Yılında).
94 Tespit ve Arşiv Dairesi Başkanlığı Tespit Şubesi Müdürlüğü bünyesinde;
4 Şehir Plancısı, 2 Mimar, 2 Arkeolog, 1 Peyzaj Mimarı, 4 Müze
Araştırmacısı, 1 Harita Mühendisi, 1 Teknisyen ve 2 Memur olmak üzere
Şube Müdürü ile birlikte toplam 18 kişi görev yapmaktadır (1995
Yılında).
95 Bu şubede; ATAK biriminde 4 mimar (2 Restorasyon Uzmanı) görev
yapmaktadır. Şube müdürlüğünde bunun dışında 3 mimar daha
bulunmaktadır. Toplam olarak 13 Şehir Plancısı, 2 Peyzaj Mimarı, 2
Jeoloji Mühendisi, 3 Daktilo görevlidir (1995 Yılında).
96 ABŞB'den 16 kişi (% 69.5) ve İBK'de 5 kişi (% 71.4).
97 AKP'den 13 kişi (% 92.8) ve YK'dan 16 kişi (% 84.2), ABŞB'den 20 kişi
(% 86.9), İBK'de 7 kişi (% 100).
98 AKP'den 8 kişi (% 42.1), ABŞB'den 8 kişi (% 34.7). AKP'den 6 kişi (%
42.8), YK'dan 4 kişi (% 21).
99 Sadece 2 kişi (YK ve ABK) ve 3 kişi (AKP), ABŞB'den ise 2 kişidir.
100 YK ve ABK'da 13 kişi (%92.8), AKP'de 17 kişi, (%89.7), ABŞB'den 19
kişi (%82.6) ve İBK'dan 7 kişi (% 100). Yeni kullanımlar verilerek
korunmalı fikrini benimseyen ABŞB'den 3 kişidir.
101 YK ve ABK'da 8 kişi (%57.1), AKP'de 13 kişi (%68.4), İBK'da bu oran
2 kişi ile %28.5'a ABŞB'de 3 kişi ile %13.04'e düşmektedir. Sadece
Kültür Bakanlığında, 1 kişi, ABŞB'de 2 kişi belediyeler tarafından da
onarıldığını belirtmiş, Vakıflar Gn. Md.'lüğü yanı sıra Kültür Bakanlığı
tarafından da onarım yapıldığını belirten toplam 5 kişi, İBK'da 2 kişi
(%28.5), ve ABŞB'de 3 kişi (%13.04) çıkmıştır. Tüm kuruluşları
belirtenler ise toplam 7 kişidir.
102 İBK'dan 5 kişi (%71.4), ABŞB'den 15 kişi (%65.2).
104 Yetersiz olarak nitelendiren toplam 21 kişinin 9'u YK ve ABK çalışanı,
12'si ise AKP çalışanıdır. İBK'da 5 kişi (%71.9), ABŞB'de ise 16 kişi
(%69,57) Anıtsal tek yapıların onarımının yetersiz olduğunu
vurgulamaktadırlar.
105 YK ve ABK'da 4 kişi (%28.5), AKP'de 6 kişi (%31.5), İBK'da 2 kişi,
ABŞB'de 7 kişi (%30.1).
106 YK ve ABK'da 8 kişi (%57.1), AKP'de 13 kişi (%68.4),
İBK'da 6 kişi (%85,7), ABŞB'de 15 kişi (%65,22). "Evet, aslına uygun
yapılıyor" cevabını veren sadece ABŞB'den 3 kişi, ABKYK'dan 2 kişi,
AKP'den 1 kişidir.
107 YK ve ABK'da 7 kişi (% 50), AKP'de 13 kişi (%68.4), İBK'dan 1 kişi
(%14.2), ABŞB'den 16 kişi (%69.5) dir. İzmir Bölge Kurulundan 5 kişi
(%71.4) ile ABŞB'den 4 kişi (%17.8) evet cevabını vermişlerdir.
108 YK ve ABK'da 13 kişi (% 92.8) ve AKP'den 16 kişi (% 84.2),
İBK'dan 5 kişi (%71.4) ve ABŞB'den 21 kişi (%91.3).
109 YK ve ABK'da 13 kişi (% 92.8), AKP'de 19 kişi (% 100),
İBK'dan 6 kişi (%85.7), ABŞB'den 21 kişi (%91.30).
110 6 kişi (%42.8), ve 9 kişi (%47.3).
111 5 kişi,(%35.7), ve 7 kişi (%36.8).
112 ABK, YK'dan 8 kişi (%57.1), AKP'den 7 kişi (%36.8),
İBK'dan 7 kişi (%100), ABŞB'den 17 kişi (%60.7).
113 YK ve ABK'da 14 kişi (% 100), AKP'de 16 kişi (% 84.2),
İBK'dan 7 kişi (%100) ve ABŞB'den 23 kişi (%100).
114 3 Kişi (%21.4) ve 6 Kişi (%31.5).
115 AKP'den 4 kişi (%21) ve ABK ve YK'dan 3 kişi (%21.4),
İBK'dan 2 kişi (%28.5), ABŞB'den sadece 1 kişi (%4.35) dir.
116 AKP'den 3 kişi (%15.7) ve ABK ve YK'dan 3 kişi (%21.4)
İBK'dan 2 kişi (%28.5) ve ABŞB'den 2 kişi (%8.70) dir.
117 AKP'den 4 kişi (%21) ve ABK ve YK'dan 2 kişi (%14.2), İBK'dan 2 kişi
(%28.5) ve ABŞB'den 5 kişi (%21.7) dir.
118 YK ve ABK'da 9 kişi (%64.2), AKP'de 8 kişi (%42.1), ABŞB'den 16 kişi
(%69.5).
119 YK ve ABK'da 6 kişi (%42.8), AKP'de 3 kişi (%15.7).
120 YK ve ABK'da 8 kişi (%57.1) ve AKP'de 13 kişi (%68.4), İBK'dan 6
kişi (%85.7), ABŞB'den 18 kişi (%78.26) dır.
121 YK ve ABK'da 8 kişi (%57.1) ve AKP'de 13 kişi (%68.4).
122 İBK 5 kişi (%71.4), ABŞB'den 18 kişi (%78.6).
123 YK ve ABK'da 10 kişi ve AKP'de 13 kişi, İBK'dan 6 kişi, (%85.7) ve
ABŞB'den 14 kişi (%60.8).
124 YK ve ABK'da 5 kişi ve AKP'de 12 kişi, İBK'dan 5 kişi
(%71.4), ve ABŞB'den 18 kişi (%78.2). ABŞB çalışanları örgütsel
yetersizliklere daha çok önem vermişlerdir.
125 YK ve ABK'da 4 kişi ve AKP'de 9 kişi, İBK'dan 5 kişi,
(%71.4) ve ABŞB'den 12 kişi (%52.17).
126 Her iki daire eşit sayıda olmak üzere, 4'er kişi mali, 4'er kişi örgütlenme,
ve 4'er kişi yasal yetersizlik olduğunu belirtmiştir.
127 Örgütlenme açısından yetersiz bulan 8 kişi (%42.1), mali açıdan yetersiz
bulan 6 kişi (%31.5), yasal yetersizlik belirten sadece 1 kişidir.
128 ”Örgütlenme yetersizlikleri” (%69.56), “Mali yetersizlik” (56.52) ve 9
kişi “yasal yetersizlik” belirtilmiştir.
129 YK ve ABK'da 12 kişi (%85.7) ve AKP'de 14 kişi (%73.6),
ABŞB'den 17 kişi (%73.9) YK ve ABK'da 5 kişi (%35.7).
130 YK ve ABK'da 14 kişi ve AKP'de 18 kişi İBK'dan 7 kişi (%100),
ABŞB'den 22 kişi (%95.6). ABŞB'den sadece 1 kişi "yeterli" cevabını
vermiştir.
131 YK ve ABK'da 6 kişi (%42.8) ve AKP'de 6 kişi (%31.5), ABŞB'den 18
kişi (78.26) bu düzenlemelerin tümünün yapılmasını istemektedirler.
132 YK ve ABK'da 6 kişi (%42.8) ve AKP'de 6 kişi (%31.5). İBK
çalışanlarının çoğu bu soruya "evet" cevabını vermişlerdir (6 kişi, %
85.7).
133 YK ve ABK çalışanlarının tümü (14 kişi) bu konuda görüş birliğine
varmışlardır. AKP'den 10 kişi (%52.6) bu görüşü paylaşmaktadır.
134 4 Kişi (%28.5), ABŞB'de 2 kişi (%8.70).
135 İBK'dan 5 kişi (%71.4) ve ABŞB'den 20 kişi %86.96).
136 YK ve ABK'da 8 kişi (%57.1) ve AKP'de 12 kişi (%63.1) YK ve
ABK'dan 3 kişi, İBK'dan 2 kişi.


GENEL KAYNAKÇA

YAYINLAR

• BADEMLİ, R. , “ Koruyucu Kent Yenilemesi ve Yerel Yönetimler ”, 13-14 Aralık 1991, Türk-Alman Semineri, Bildiriler, TMMOB Mimarlar Odası, Ankara Şb. Yay.
• KARAYALÇIN, M. “ Koruyucu Kent Yenilemesi ve Yerel Yönetimler, 13-14 Aralık 1991, Türk-Alman Semineri, Açılış Konuşmaları,TMMOB Mimarlar Odası, Ankara Şb. Yay.
• KELEŞ, R. 1971, “ Eski Ankara’da Bir Şehir Tipolojisi ”, S. B. F. Yay.
• Ankara Şehir İmar Müdürlüğü 1928 - 1984, Kuruluşunun 56. Yıldönümü Anısı Olarak Hazırlanan Albüm.
• TUNÇER, M., 1990, “ Ankara Tarihi Kent Dokusu Nasıl Korunuyor ? Ne Yapılabilir ? ”, PLANLAMA Dergisi, Sayı 90 / 3-4.
• TUNÇER, M., 1987, “ Hacı Bayram Çevre Düzenlemesi ”,
“ Türk Vakıf Medeniyeti Çerçevesinde Hacı Bayram-ı Veli ve Dönemi
Semineri ”, 2-3 Aralık 1986. Seminer Bildirisi. IV. Vakıf Haftası, Vakıflar Gn. Md. Yay. Ank.

PLANLAR VE RAPORLARI

• JANSEN, H., 1937. , “ Ankara İmar Planı ”, Plan Raporu, Alaeddin Kıral Basımevi, İst.
• “Ankara Eski Kent Dokusu Koruma ve Değerlendirme Projesi”, Proje Raporu, 1979, Hazırlayan; Beşbaş, N., Güneş, A., Özcan, Z., Tayla, L., Tırpan, A.
• “ Ankara Tarihi Kent Dokusu Koruma Geliştirme Planlama Faaliyetleri ”, Toplantı Tutanakları ( Yayınlanmamış Teksir ), AŞİM., 1983.
• “Hacı Bayram II . Çevre Koruma İmar Planı ” ve “ Uygulama Koşulları ”
Büyük Şehir Belediyesi İmar Dairesi Başkanlığı, 1986.
• “ Hacı Bayram II. Çevre Koruma İmar Planı Raporu ”, AŞİM - ODTÜ, 1983, Ank.
• “Ulus Tarihi Kent Merkezi Çevre Düzenleme Yarışması”, Yarışma Şartnamesi, 1986, Ankara Büyük Şehir Belediyesi İmar Dairesi Başkanlığı.
• "Ankara Kalesi Koruma Geliştirme Projesi, Tesbit ve Değerlendirme ve Ön Kararlar", (Yayımlanmamış Araştırma) Kültür ve Turizm Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, O.D.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, Restorasyon Bölümü, 1980.
• Ankara Kalesi Koruma Geliştirme Proje Yarışması Şartnamesi, Ajans Türk Mat., Ank.
• Ankara Kaleiçi Yarışma Sonuçları ile ilgili 03.03.1988 Tarihli Jüri Değerlendirme Raporu.
• Ankara Kalesi Koruma Geliştirme Projesi, Broşür, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 1986.
• ALATAN, H., “Ulus Kent Merkezi 6101 Ada 2 Sayılı Parselin Durumunu Belirlemek için Hazırlanmış İnceleme Raporu”, A.N.P.B. , Ank.
• 52050/A Numaralı kesin parselasyon planı.
• 51300 No’lu Plan ve Cetvelleri, İmar ve İskan Bakanlığı’nın 13.6.1963 gün ve Pl. İmar Um. Md. Şehircilik Dairesi Başkanlığının sayılı yazısı.
• 1 / 500 Ölçekli 63016 No’lu Etüd, İmar İdaresi Heyeti’nin 06.06.1972 Tarih/ 386 Sayılı kararı.
• 1 / 500 Ölçekli 69600 / 1-2 No’lu Kesin Parselasyon Planı, İmar İdaresi Heyeti’nin 04.05.1976 Tarih / 487 Sayılı kararı.
• 10008 Arşiv No’lu ve 21.11.1985 günlü “Suluhan Çevre Düzenlemesi ”.

YASA VE YÖNETMELİKLER

• 24 Mart 1925 Gün, 583 Sayılı Yasa.
• 2863/3386 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası.
• “Ankara Büyük Şehir Belediyesi İmar Yönetmeliği ”, Ank . 1986 .
• 6785 Sayılı Yasa’nın değişik 1605 Sayılı Yasa Ek 6. Maddesi.

YÜKSEK KURUL VE BÖLGE KURUL KARARLARI

GAYRİMENKUL ESKİ ESERLER VE ANITLAR YÜKSEK KURULU
KARARLARI :

• Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’ nun ( G.E.E.A.Y.K.), 14.10.1972 gün ve 6691 Sayılı Kararı.
• G.E.E.A.Y.K. ’nun 11. 5. 1963 Gün ve 2052Sayılı İlke Kararı.
• G.E.E.A.Y.K. ‘nun 12.4.1980 gün / A - 2167Sayılı Kararı.
• G.E.E.A.Y.K. ‘nun 8.4.1983 tarih ve A-4335 Sayılı Kararı.

TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI YÜKSEK
KURULU KARARLARI :

• Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun (T.K.T.V.Y.K.)
9. 1985 Gün ve 1378 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ‘nun 03.09.1985 Gün / 1378 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 30.3.1985 Gün ve 209 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. 'nun 15.5.1987 Gün ve 3194 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 14. 11. 1985 Gün ve 1549 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 10. 07. 1986 Gün ve 2458 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 29. 08. 1986 Gün ve 2646 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 26/27. 02. 1987 Gün ve 3033 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 31. 01. 1986 Gün ve 1813 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 3. 07. 1987 Gün ve 3494 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 3. 07. 1987 Gün ve 3496 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 7. 01. 1984 Gün ve 52 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 7. 03. 1986 Gün ve 1945 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 14. 03. 1986 Gün ve 2067 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 15. 05. 1986 Gün ve 2243 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 28. 3. 1985 Gün ve 846 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 14. 11. 1985 Gün ve 1550 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V.Y.K. ’nun 17. 10. 1985 Gün ve 1490 Sayılı Kararı.


TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ANKARA BÖLGE KURUL
KARARLARI :

• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 02.08.1991 Gün ve 1075 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 06.04.1984 Gün ve 95 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 16.05.1986 Tarih ve 973 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 02.10.1987 Gün ve 1530 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 28.02.1986 Gün ve 890 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 16.10.1986 Gün ve 890 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 12.12.1986 Gün ve 1160 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 06.04.1984 Gün ve 95 Sayılı Kararı.
• T.K.T.V. Ankara Bölge Kurulu’nun 16.01.1987 Gün ve 1206 Sayılı Kararı.

RESMİ YAZIŞMALAR ve TUTANAKLAR

• Akman Proje’nin Altındağ Belediyesi İmar Müdürlüğü’ne yazdığı 24.
Gün ve Kale/03 Sayılı Yazı.
• Akman Proje’nin 26. 08. 1991 gün ve 6817 Sayılı Yazısı.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 14.06.1983 gün ve ABİYAP/06- Tescil Sayılı Yazısı.
• Fen İşleri Müdürlüğü’nün 24.10.1983 Gün ve Harita Num. Şb. Md. Kamulaştırma Şef. 9098 - 16820 Sayılı Yazısı.
• Vakıflar Gn. Md. ‘lüğü 01. 02.1984 tarih ve ABİYAP/06-320/84-ANBİŞB
Sayılı Yazısı.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 8.11.1985 tarih ve ABİYAP/ABİŞB/06-(85) Sayılı Yazısı.
• 25.04.1984 tarihinde, Eski Eserler ve Müzeler Gn. Md.’lüğünde Yapılan Toplantı Tutanağı.
• İmar Müdürlüğü, 09.02.1984 tarih ve İP.127, R.722/84 (907) Sayılı Yazı.
• İmar Müdürlüğü’nün, 15.04.1984 tarih ve İP.452, R.2589/84 (812) Sayılı Yazısı.
• İmar Müdürlüğü tarafından Emlak ve İstimlak Müdürlüğü’nün Yazısına tarih ve 05.3977/84) karşılık olarak yazılan eylül 1984 tarihli ivedi yazı (İP.723, R.4450/84) (812).
• İmar Müdürlüğü’nün İp. 639, R.3764/84 (7301/1), 06.08.1984 Tarihli Yazısı.
• İmar Dairesi Başkanlığı’nın 11.1985 Tarihli ve İP. 956, R. 4756 (812) Sayılı Yazısı.
• Asliye Birinci Hukuk Hakimliği’ne yazılan 16.10.1986 Tarih ve İP.3027, (139/7) Sayılı Yazı.
• İmar Dairesi Başkanlığı’nın, 26.08.1986 Tarih ve İP.737, R.3464/86 Sayılı Yazısı.

EK I

T.K.T.V.YÜKSEK KURULU'NUN 10.7.1986 GÜN VE 2458 SAYILI KARARI İLE ANKARA SİT ALANLARINDA TESCİL KAYDI KALDIRILAN TAŞINMAZLAR

Sıra Eski Env. Cinsi Adresi Pafta Ada Parsel
No No
-------------------------------------------------------------
1 21 Konut Alpaslan Mah. 71 388 18
Fener Sok.NO:7
2 32 Konut Alpaslan Mah. 78 430 7
Yüzbaşı Sok.NO:9-9/A
3 40 Konut Akbaş Mah. 76 428 20
Sarıca Sok.NO:16,İnci Sok.NO:23
4 53 Konut Akalar Mah. 80 427 14
İpçi Sok.NO:17-19-19/A
5 55 Konut Turan Mah. 80 426 18
Öksüzler Sok. NO:13
6 56 Konut Turan Mah. 81 424 9
Öksüzler Sok. NO:10
7 57 Konut Turan Mah. 81 424 13
Öksüzler Sok. NO:20
8 61 Konut Turan Mah. 79 416 32-33
Cevizaltı Sok NO:22. -34
9 62 Konut Turan Mah. 79 416 28-29-
Cevizaltı Sok. NO:16-18 30
10 64 Konut Turan Mah. 79 416 24-25
Cevizaltı Sok. NO:12
11 68 Konut Nazımbey Mah. 99 591 1-2
Balcıoğlu Sok. NO:18
12 69 Konut Turan Mah. 82 420 11
Cingöz Sok. NO: 20
13 86 Konut Özbeyler Mah. 106 601 21
Yeni Yıldırım Sok. NO:17 602 17-18- 19
14 93 Konut Özbeyler Mah. 105 595 3
Gelin Sok. NO:1-1/A
15 125 Konut Demirtaş Mah. 58 255 17
Hamamönü Sok.NO:4
16 130 Konut Nazımbey Mah. 109 623 1-2
Sergi Sok.NO:2-4
17 131 Konut Nazımbey Mah. 109 623 3
Sergi Sok.NO:6
18 145 Konut Yalçınkaya Mah. 115 633 15
Kayalık Sok.NO:5
19 149 Konut Yalçınkaya Mah. 114 630 25-26
Yaşa Sok.NO:44
Kayabaşı Sok.NO:37
20 154 Konut Üçüz Sok.NO:1 116 377 18
21 157 Konut Nazımbey Mah. 96 481 28-29
Merdivenli Sok.NO:13
22 164 Konut Atpazarı Sok. 96 472 2
NO:54
23 167 Konut Pazar Mah. 95 473 11
Atpazarı Sok. NO:31
24 203 Konut Daracık Sok. 61 267 8
NO:18
25 254 Konut Özgen Mah. 41 208 28
Öksüzce Sok. NO:15
26 258 Konut Kayabaşı Sok. 36 193 11-1
NO:6
27 267 Konut Misak-ı Milli 30 225 2
Mah.Pala Sok. NO:41
28 273 Konut Topçular Sok. 28 174 1-2
NO:21
29 277 Konut Misak-ı Milli 28 172 9-10
Mah.Çerkeş Sok. NO:16
30 282 Konut Misak-ı Milli 26 292 3
Mah.Tan Sok.. NO:4
31 283 Konut Misak-ı Milli 26 290 3-5
Mah.Çetiner Sok..NO:10
32 287 Konut Hacıdoğan Mah. 25 156 6
Güreşçiler Sok. NO:10
33 289 Konut Hacıdoğan Mah. 25 145 20-21
Taşdöşeme Sok. NO:10
34 290 Konut Hacıdoğan Mah. 25 145 22
Taşdöşeme Sok.. NO:12
35 299 Konut Hacıdoğan Mah. 28 168 3-6-7
Suluhan Sok.. NO:21
36 300 Konut Hacıdoğan Mah. 28 168 5
Suluhan Sok. NO:23
37 301 Konut Hacıdoğan Mah. 28 168 4
Suluhan Sok. NO:27
38 380a Konut Kayabaşı Sok. NO:3/A
39 419 Konut Özbeyler Mah. 106 602 2-19
Yeni Yıldırım Sok. NO:19
40 427 Konut Çeşme Mah. 108 639 18
Ceylan Sok.NO:6
41 423 Konut Çeşme Mah. 111 640 3-4-6
Mezitbey Sok.NO:4
42 430 Konut Misak-ı Milli 28 175 10
Mah.Topçular Sok.NO:2
43 431 Konut Hacıdoğan Mah. 25 156 2
Taşdöşeme Sok.NO:3



EK II

T.K.T.V.YÜKSEK KURULU'NUN 10.7.1986 GÜN VE 2458 SAYILI KARARINDA YER ALAN VE İNCELEME SIRASINDA YERİNDE OLMADIĞI VEYA YENİLENDİĞİ TESBİT EDİLEN TESCİLLİ YAPILAR

SIRA ESKİ ENV. CİNSİ ADRESİ PAFTA ADA PAFTA
NO NO
-------------------------------------------------------------
1 78 Konut Özbeyler Mah. 86 421 37
Özsüzler Sok.No:58
2 107 Konut Yenice Mah.Doğu 84 433 1
Sok.No:1
3 111 Konut Meydan Mah. 67 357 12
Sarıkadın Sok.No:9
4 115 Konut Demirtaş Mah. 62 277 10
Hamamönü Sok.No:26
5 271 Konut Misak-ı Milli Mah. 28 174 3
Topçular Sok.No:23
6 272 Konut Misak-ı Milli Mah. 28 174 1
Topçular Sok.No:20 ve 25
7 61 Konut Turan Mah. 79 416 32-33
Cevizaltı Sok NO:22. -34
8 62 Konut Turan Mah. 79 416 28-29-
Cevizaltı Sok. NO:16-18 30


EK III
1972 YILINDA G.E.E. ANITLAR YÜKSEK KURULU'NCA ONAYLANAN TESCİL LİSTESİNDE BULUNAN VE 1979 YILINDA YAPILAN TESBİT LİSTESİNDE BULUNMAYAN YAPILAR

Eski Envanter Adres Durumu
No

------------------------------------------------------------
145 Talatpaşa Bul. No:169 Tavan Etnoğrafya Müzesine
satılmış, yapı özelliğini kaybetmiş.

134 Sarıca Sok.No:47 Terk edilmiş,harap durumda

150 Koyungözü Çeşmesi Üzeri betonlanmış,eski
eser niteliğini kaybetmiş.

86 Çeşme Mah.Ceylan Tavanı Etnoğrafya Müz.
Sok.No:6 satılmış,yapı niteliğini
katbetmiş.

EK IV

HASIRCILAR-DENİZCİLER BAĞLANTISININ AÇILMASI ESNASINDA KAMULAŞTIRILARAK YIKILAN TESCİLLİ YAPILAR

Envanter Adres Koruma Derecesi
No

249 Özgen Mah. Bucak Sok. No:4 Çevresel 2.Derece
250 Özgen Mah. Bucak Sok. NO:13 Çevresel 2.Derece
251 Özgen Mah. Öksüzce Sok.No:25/A Çevresel 3.Derece
252 Özgen Mah. Öksüzce Sok.No:21 Çevresel 2.Derece
253 Özgen Mah. Öksüzce Sok.No:19/3 Çevresel 3.Derece



ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. HERMANN JANSEN PLANI'NDA ESKİ ŞEHİR
Şekil 2. JANSEN - SAMANPAZARI MEYDANI
Şekil 3. ANKARA ŞEHRİ İMAR PLANI İÇİNDE ESKİ ANKARA
( HERMANN JANSEN - 1932)
Şekil 4. 1950'LERDE ANKARA
Şekil 5. ANKARA KALESİ 1925'LERDE
Şekil 6. ULUS ARAZİ KULLANIMI (1990)
Şekil 7. ANKARA NAZIM PLANI İÇİNDE ULUS VE ÇEVRESİ
Şekil 8. ANKARA'DA SİT ALANLARI (1980)
Şekil 9. AUGUSTUS (OGÜST) TAPINAĞI REKONSTRÜKSİYONU
Şekil 10. 19.YÜZYIL SONLARINDA HACIBAYRAM VE OGÜST TAPINAĞI ÇEVRESİ
Şekil 11. HACIBAYRAM DÜZENLEME PROJESİ (H. JANSEN - 1936)
Şekil 12. HACIBAYRAM II. ÇEVRE KORUMA AMAÇLI PLANI
Şekil 13. HACIBAYRAM VE HÜKÜMET MEYDANI İLE ÇEVRESİ ULAŞIM ŞEMASI (ODTÜ PROJE GRUBU)
Şekil 14. ULUS TARİHİ KENT MERKEZİ (I. ÖDÜL)
Şekil 15. HACIBAYRAM MEYDANI DÜZENLEME PROJESİ
Şekil 16. HACI BAYRAM MEYDANI : DÜZENLEME SONRASI VE ÖNCESİ
Şekil 177. BENDDERESİ VE KALE (H. JANSEN - 1933)
Şekil 18. ANKARA KALESİ 1711 TARİHLİ GRAVÜRDE
(P. TOURNEFORD)
Şekil 19. ANKARA KALESİ 1920’ LERDE (E. MAMBOURY’ DEN)
Şekil 20. ANKARA KALESİ VE YAKIN ÇEVRESİ (1987)
Şekil 21. KALENİN GÜNÜMÜZDEKİ GÖRÜNÜMÜ
(ANITKABİR’ DEN-1990’ LAR)
Şekil 22. KALEKAPISI SOKAK DÜZENLEME PROJESİ
(KÜLTÜR BAKANLIĞI-1981)
Şekil 23. KALE ÇEVRESİ YAYA VE TAŞIT ULAŞIMI
Şekil 24. KALEKAPISI VE TAÇ VAKFI’ NIN RESTORE ETTİĞİ YAPILAR
Şekil 25. RESTORE EDİLMEDEN ÖNCE ve RESTORASYON ESNASINDA YAPILARIN DURUMU (1984-1987)
Şekil 26. RESTORE EDİLMEDEN ÖNCE ve RESTORASYON ESNASINDA YAPILARIN DURUMU (1984-1987)
Şekil 27. ÜÇ EV (RESTORASYON SONRASI - 1998)
Şekil 28. PİRİNÇ HAN ONARIMI (1986-1987)
Şekil 29. RESTORASYON ÖNCESİ ZİNDANKALE (1980)
Şekil 30. ANKARA’ NIN ESKİ BİR RESMİ (15.YY?) (Yarışma Şartnamesi Kapağı’ndan)
Şekil 31. ANKARA KALESİ KORUMA GELİŞTİRME PROJESİ
(SON TASARI -1994)
Şekil 32. ULUS TARİHİ KENT MERKEZİ KORUMA ISLAH İMAR PLANI
Şekil 33. SULUHAN VE İBADULLAH CAMİSİ (1986)
Şekil 34. SULUHAN RESTORASYON SIRASINDA VE SONRASI
(KÖŞK MESCİD)
Şekil 35. SULUHAN ÇEVRE DÜZENLEME PROJESİ (1985)