Ankara: SEUL KENT İÇİNDEN GEÇEN BİR OTOYOLU YIKTI VE ŞEHİR TEKRAR NEFES ALABİLİR : CHEONGGYECHEON RESTORASYON PROJESİ (Temmuz-Ağustos 2020)

Seul'deki bu şehir merkezindeki yeşil alan ve akarsu, bir zamanlar baş döndürücü, sıkışık bir

yükseltilmiş otoyoldu. (Fotoğraf: Kyle Nishioka)

SEUL KENT İÇİNDEN GEÇEN BİR OTOYOLU YIKTI VE ŞEHİR TEKRAR NEFES ALABİLİR : CHEONGGYECHEON RESTORASYON PROJESİ

SEOUL TEARS DOWN AN URBAN HIGHWAY AND THE CITY CAN BREATHE AGAIN^{^[1]}

Prof. Dr. Mehmet Tunçer

Çankaya Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi

Bu yazıda, Ankara’nın KAYIP AKARSULARI, ÇAYLARI ve DERELERİ’nin yeniden gün yüzüne çıkarılarak kent için önemli bir “YEŞİL-MAVİ ALTYAPI” olarak geri kazanılması konusunda örnek olabilecek, başarılı önemli bir uluslararası deneyim olan SEUL CHEONGGYECHEON NEHRİ uygulamaları açıklanacaktır.

SEUL KENT İÇİNDEN GEÇEN BİR OTOYOLU YIKTI VE ŞEHİR TEKRAR NEFES ALABİLİR

Cheonggyecheon (Korece: 청계천), Güney Kore'nin başkenti Seul'de 10.9 km uzunluğunda modern bir dinlenme merkezidir. Cheonggyecheon, savaş sonrası hızlı ekonomik gelişme öncesinde bulunan bir akarsuyun restore edilmesinin amaçlandığı büyük bir kentsel dönüşüm projesiydi. 900 milyon dolarlık proje başlangıçta birçok eleştiri alsa da 2005 yılında açıldıktan sonra yerel sakinleri ve turistler arasında popüler bir yer haline geldi.

Sürdürülebilirliği seven bir ulaşım planlayıcısı olarak Dr. Kee Yeon Hwang'ın Vancouver'ı ziyaret edeceğini ve Seul, Kore'yi kentsel planlama çevrelerinde bir efsane haline getiren proje hakkında konuşacağını öğrenmekten heyecan duydum: Cheonggyecheon Restorasyon Projesi.

O ve meslektaşlarının başardıkları – yoğun ve yüksek bir otobanı yıkmak, altına gömülü nehri yeniden açığa çıkarmak ve şehir merkezinde yeşil bir alan yaratmaktır. Hepsi de iki buçuk yılın içinde, şaşırtıcı bir şey değil, Aslında işe yaradığı için değil (diğer şehirlerden bunu yapabileceğini gösteren çok sayıda kanıt vardı), ama bunun için halk desteği alabildikleri için. Kent planlamacılarının hayal ettiği şeyler - Seattle'ı saçmalayacak büyük bir otoyol projesi için bir zaman çizelgesinden bahsetmemek bile.

“…….Anlatacağından emin olduğum tüm istatistikleri kaydetmeye hazır konferansa gittim: yoğun saat trafik akışları, mod paylaşımları, hizmet seviyesi, şerit milleri. Bunun yerine aldığım bir sayı ve verilerle değil, insanların hikayesi ve projenin şehir üzerindeki derin etkisi hakkında anlatılan bir hikayeydi…[2].”

CHEONGGYECHEON NEHRİ (1904)

(Kaynak : https://en.wikipedia.org/wiki/Cheonggyecheon#/media/File:Cheonggyecheon_1904.jpg)

Cheonggyecheon'un (telaffuz chung-yay-chun) hikayesi, yüzlerce yıl önce, krallık kalesinin Seul'un “nehri” ve nehrin “bedeni” olarak kabul edildiği Joseon Hanedanlığı döneminde başladı. Bu onun muhteşem geçmişiydi.

20. yüzyılın başlarında, Seul bugünkü 10 milyon megakente doğru büyürken, nehir bir gecekondu ile çevrelendi ve çöp döküm alanı olarak kullanıldı, bu da kirli bir akarsuya dönüşmesi ile sonuçlandı.

SEOUL 1948-49, (KOREAN SAVAŞI ÖNCESİ) (https://tr.pinterest.com/pin/736268239065479514/)

Dr. Hwang'ın dediği gibi, “bazen mavi, bazen siyah, bazen kırmızı akıyordu” . 1950'lerde nehrin üstünü örtmek ve üzerine bir otoyol inşa etmek mantıklı bir karar gibi görünüyordu. 1976'da, dört şeritli, yükseltilmiş Cheonggyecheon Otoyolu - Seattle’ın Alaska Yolu Viyadüğü'ne benzer şekilde - Kore’nin başarılı sanayileşmesinin ve modernleşmesinin sembolü olarak duruyordu.

Bununla birlikte, onu takip eden sadece trafik, kirlilik ve Seul şehir merkezinin çöküşü değildi - nehrin ve sonra otoyolun kalbinden geçtiği - aynı zamanda Koreli liderlerin ard arda geldiği on yıllar süren korkunç dönemler. Bazıları vurularak öldürüldü, bazıları da rüşvet nedeniyle hapsedildi ve bu durum “Cheonggyecheon Laneti” olarak anılıyor. (Kaynak : https://grist.org/infrastructure/2011-04-04-seoul-korea-tears-down-an-urban-highway-life-goes-on/)

Hwang hikâyesi sırasında örtülü nehre atıfta bulunarak “Güneş engellenirse kötü şeyler olur” dedi.

ŞEHİR, GEÇMİŞE BİR HATIRLATMA OLARAK NEHRİN ÜZERİNDEN GEÇEN YÜKSEK OTOYOLUN BİRKAÇ SÜTUNUNU BIRAKTI. (Fotoğraf: Kyle Nishioka)

Dr. Hwang'ın dediği gibi, “bazı çılgın insanlar bir araya geldi” ve projeyi hayal etti. Hwang, günde 168.000 araba taşıyan hayati bir trafik arterini kaldırırsa ne olacağını görmek için bir trafik modeli geliştirdi.

Modelde, diğer cadde ve sokaklarda düzenlemeler yapıldı ve Seul'ün otoyol olmadan hayatta kalıp kalamayacağını görmeye çalışıldı. (Bu şu anda Alaska Yolu Viyadüğü'nün değiştirilmesi ile ilgili belirli bir öneriye aşina geliyor mu?)

(Fotoğraf: http://seinuspack.blogspot.com/2018/11/following-seoul-river-for-travel-to.html)

Modelin sonuçları onu şaşırttı: Model sadece işe yaramadı, aynı zamanda Seul şehir merkezindeki seyahat sürelerini de geliştirdi.

Ancak model çalışmanın kolay kısımdı. Kamusal ve siyasi katılımı sağlamak daha zor olacaktı - insanların ona bunun bir ulaşım planlayıcısı olarak “intihar” olduğunu söylemeye devam ettiklerini ve proje inşa edilirse “gridlock” ve "trafik kaosu!" yaratacağını söylememeliydim.

(Viyadüğün değiştirilmesi için “Transit ve Caddeler” teklifinden bahsedildiğinde Seattle'da duyulan başka bir kaçınılması - Portland, San Francisco, New York ve Milwaukee'deki diğer başarılı otoyol tasfiyesinden (kaldırma) bahsetmiyoruz bile).

Belediye seçimleri yaklaşırken, Dr. Hwang ve “çılgın” meslektaşları fikri adaylara sunmaya karar verdiler. Ve birini merkezi kampanya platformunun bir parçası yapmaya istekli buldular: Lee Myung-bak. Yükseltilmiş otobanı yıkmaya ve nehri restore etmek için kampanya hazırladı- ve kazandı.

Bu noktada hikayeye, bu büyüleyici hikayeyi duymak için tüm bu istatistikleri feda etmekten mutluluk duyan ironik bir bükülme var: Lee Myung-bak, otobanı inşa eden inşaat şirketinin başkanı olmuştu. İlk etapta -bu otoyolun- yapılmasının bir hata olduğunu itiraf etmekten kim daha iyi onu ikna edebilirdi?

MOJEON KÖPRÜSÜ (Solda: Restorasyon çalışması, Sağda: açıldıktan sonra)

(Kaynak : https://tr.wikipedia.org/wiki/Cheonggyecheon#/media/Dosya:Cheonggyecheon.jpg, 螺钉 - Yükleyenin kendi çalışması, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21553020)

Dr. Hwang’ın söylediği gibi, Kore’deki siyasi kampanyaların Kuzey Amerika’daki kampanyalara çarpıcı şekilde benzediği anlaşılıyor. Seçim sona erdiğine göre, yeni belediye başkanının sözünü yerine getirmesini beklemiyordu.

Ancak tam tersine, proje açılış gününde ilan edildi ve başladı. Dr. Hwang, Seul Geliştirme Enstitüsü'nün Cheonggyecheon Restorasyon Projesi Araştırma Merkezi'nin direktörü olarak atandı ve altı ay içinde iki yıllık bir tasarım sürecini tamamlaması gerekti.

Bu, projenin kamuya açık süreçten geçtiği anlamına gelmez. Bundan öte, ulaşım koridorundaki iş sahiplerine dikkat edilmesi gerektiği gibi ek olarak (arabalar çıkarıldıysa, işlerinin onunla gideceğinden emindikleri arabalar), hayatlarını trafikte sıkışmış insanlara mal satan 3.000 sokak satıcısı vardı.

Hatta bazıları proje ilerlerse kendilerini öldürmekle tehdit ettiler. Neyse ki belediye başkanı bu boşluğu bekliyordu ve tasarım ekibi kadar büyük bir halkla ilişkiler personeli kurdu. Sonunda, inşaatı başlatmak için yeterli desteği alabildiler ve proje tamamlandı ve 2005 yılında halka açıldı.

SEUL'ÜN ORTASINDA YEŞİL VADİYE DÖNÜŞEN ESKİ BİR DERE CHEONGGYECHEON

(Kaynak : https://biacaip.com/seulun-ortasinda-yesil-vadiye-donusen-eski-bir-dere-cheonggyecheon/)

Sonuçlar muhteşem bir şeydi ve resimler hikayeyi herhangi bir kelimeden daha iyi anlatır. Yanıp sönen bir otoban yerine, belediye başkanı şaşırtıcı bir kamu yararı yarattı. Seul şehir merkezini güzelleştiren ve sakinlerine yürümek, sıçramak, oyalanmak ve şehrin tadını çıkarmak için muhteşem bir ortam sunan 3,6 mil doğrusal, yeşil nehir parkı.

Ancak başarı hikayesi burada bitmiyor, Dr. Hwang, Cheonggyecheon Restorasyon Projesi'nden kaynaklanan diğer olumlu dışsallıkları tartışmaya devam etti:

· Merkezi iş bölgesi canlandırma planı şu anda devam ediyor

· Seul'deki başka bir yüksek otoyol kaldırıldı ve kısa bir süre sonra bir yüzey sokağı ile değiştirildi

· Seul'deki 16 şeritli bir yol yarı yarıya azaltıldı ve ek alanla birlikte devasa bir halk meydanı inşa edildi

· Seul Belediye Binası'nın önünde büyük bir sokak kavşağının yerini kamusal bir meydan aldı

· Kentsel bir akarsu rönesansı ülke çapında yayıldı ve vatandaşlar her yerde yerel nehirlerini ve akarsularını restore etmek istiyor

· Koridorun bitişiğindeki mülk değerleri yüzde 300 arttı

· Nehir ve çevresinde balık, kuş ve böcek türleri artmıştır

CHEONGGYECHEON NEHRİ PROJE BAŞLANGICI (Kaynak : https://en.wikipedia.org/wiki/Cheonggyecheon#/media/File:Seoul-Cheonggyecheon-01.jpg)

· “Kentsel ısı adası” etkisi Seul'de azaldı, nehrin çevresindeki sıcaklıklar çevre alanlardan ortalama 5.6 derece F daha düşüktü.

Sonuçta ortaya çıkan iki “pozitif dışsallık” daha vardı: Lee Myung-bak şimdi Kore başkanı ve Dr. Kee Yeon Hwang şimdi Kore Ulaştırma Enstitüsü başkanı.

Seattle ve Cascadia'nın geri kalanı için burada büyük bir ders var. Çünkü bu bölgeler ulaşım inşaatı ve bakımı için azalan fon krizleri, artan yakıt fiyatları, azalan hava kalitesi ve iklim değişikliği ile karşı karşıya: Bu yapılabilir ve yapıldı.

Seul'de veya Portland'da veya otoyolların kaldırıldığı ve değiştirilmediği birçok şehirden herhangi biri olsun - bir kez bile “gridlock!” çığlıkları vardı ve "trafik kaosu!" Hiç meyve vermediyse, Seattle'ın da yapabileceğinden o kadar emin olmayabilirim. Ancak Dr. Hwang ve Seul vatandaşlarının size söyleyeceği gibi, çılgın fikirler işe yarayabilir - bu da güzel sonuçlar verebilir. (Kaynak : https://grist.org/infrastructure/2011-04-04-seoul-korea-tears-down-an-urban-highway-life-goes-on/, Erişim: 28.07.2020)

CHEONGGYECHEON NEHRİ İKİ KIYISINDA UZUN YÜRÜYÜŞ YOLU VE PARK

(Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/Cheonggyecheon#/media/File:Korea-Seoul-Cheonggyecheon-01.jpg)

KAYNAKLAR

· Seoul Tears Down An Urban Highway And The City Can Breathe Again” By Kamala Rao on Apr 5, 2011,

· https://grist.org/infrastructure/2011-04-04-seoul-korea-tears-down-an-urban-highway-life-goes-on/ (Erişim 30.07.202)

· Tamur, E., 2012, “Suda Suretimiz Çıkıyor, Ankara Dereleri Üzerine Tarihi ve Güncel Bilgiler”, Kebikeç Yayınevi, Ank.

· Tunçer, M., 2015, “Koru-Ma' nın Eko-Politikası” Korunması Gerekli Alanların Korunamamasının Nedenleri”, III. Koruma Ve Peyzaj Mimarlığı Sempozyumu Yayını, TMMOB Peyzaj Mimarlığı Odası, İzmir.

· Tunçer, M.,2015, “Çevresi’ni Arayan Ankara” , Alter Yayıncılık.

· Tunçer, M., 2019, “Ankara’nın Kaybolan Doğal ve Kültürel Değerleri”, Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, V.2, S.2.

· https://en.wikipedia.org/wiki/Cheonggyecheon#/media/File:Korea-Seoul-Cheonggyecheon-01.jpg, Erişim 30.07.2020

· https://grist.org/infrastructure/2011-04-04-seoul-korea-tears-down-an-urban-highway-life-goes-on/, Erişim: 28.07.2020

· https://en.wikipedia.org/wiki/Cheonggyecheon#/media/File:Seoul-Cheonggyecheon-01.jpg

· https://biacaip.com/seulun-ortasinda-yesil-vadiye-donusen-eski-bir-dere-cheonggyecheon/

· Following the Seoul River for a Travel to Museum together with History and Geography of Korea!

· http://seinuspack.blogspot.com/2018/11/following-seoul-river-for-travel-to.html Erişim: 28.07.2020