BAŞKENT ANKARA İÇİN MİSYON / HEDEF / ARAÇ / VİZYON /YEŞİL POLİTİKA ÖNERİLERİ

BAŞKENT ANKARA İÇİN
MİSYON / HEDEF / ARAÇ / VİZYON /YEŞİL POLİTİKA ÖNERİLERİ

Prof. Dr. Mehmet Tunçer
Ankara, 07 Şubat 2014

MİSYON:
Başkent Ankara için misyon;
Sürdürülebilir kalkınma ve yaşanabilir bir kent hedefi doğrultusunda, ATATÜRK İLKELERİ’Nİ HAYATA GEÇİRECEK, TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞKENT’İ olma niteliğini koruyarak, toplumsal değişmeyi çağdaş ve gelişmiş ülkeler doğrultusunda yönlendirmesi / esinlendirmesi, hızlandırması ve gerçekçi bir yörüngeye oturtabilmesi olduğu düşünülmektedir.

Bunun için, makro ve diğer PLAN’ların kâğıt üzerinde bir belge olmaktan çok, yaşayan, Ankara’nın (Bütünkent’in) toplumsal gerçeğini bütün özellikleriyle sezebilen ve kavrayabilen, bunları plan önerileriyle anlamlandırabilen, bu özelliklerin plan hedeflerine dönüşmesiyle, toplumla ve yönetimin bütün kademeleriyle barışık önerileri formüle edebilecek bir araç olması gerekmektedir.

HEDEF:
Hedef; Ankara’nın ve bölgenin ekonomik büyümesini ve ekonomik yapısının dönüşmesini sağlamaktır.
Yapısal dönüşümün, sektörlerin özelliklerine göre,
• Doğayı tüketmeyen,
• Yenilenebilir ve sürdürülebilir olmayı gözeten,
• Ekonomik faaliyetlerin üreticisi ve tüketicisi olan insanları yabancılaştırmayan,
• Teknolojiyi, bölgesel özelliklerin bütününe göre seçerek kullanan,
• Toplumsal yapının sahip olduğu kültürel gelenekleri yok etmeyen,
• ülkesel ve evrensel bütünleşmeleri başarırken dışa açık ve yerel tarihi mirasına sahip çıkarken, çağdaş, toplumsal olarak örgütlü ve kendine güvenen yurttaşların gelişmesine katkıda bulunan,
özellikte olması hedeflenmektedir.
Hedef, daha demokratik, gönenç ve barış içinde, dinamizmini koruyan, çevresinin çeşitliliğini ve zenginliğini önemseyen, uzun soluklu ve kalıcı bir gelişmeyi öngörebilen bir toplumsal işleyişin sistemli olarak kurulabilmesine katkıda bulunmaktır.

ARAÇ:
Bu hedefleri gerçekleştirmek için kullanılacak araçlar, planlamanın genel teknik araçları, yani;
1. Verilerin sistematik olarak toplanması ve bir araya getirilmesiyle ortaya çıkan bütüncül imgenin yorumlanması,
2. Bütün kesimlerin tartışmasına sunulacak öngörüler/ senaryoların üretilmesi,
3. Katılımcıların öneriyle zenginleşerek planlama genel yaklaşımının, sayısal büyüklüklerinin ve hedef parametrelerinin,
4. Hedefleri gerçekleştirmek üzere tanımlanan bürokratik ve bürokratik olmayan araçların ve mekanizmaların, özendiricilerin, kural ve sınırlamaların,
belirlenmesi, sistematik olarak ilişkilendirilmesi, parça ve bütün arasındaki öz-denetim geriliminin kurulması, ve kendi uygulamalarını izleyecek ve değerlendirecektir.
Geri bildirim (Feed-back) döngülerinden beslenerek ve evrensel gelişmenin iletişimine açık biçimde, kendisini sürekli güncel tutmak üzere, yansız ve nesnel, hem evrensel hem de yerel değerlere ve standartlara bağlı mekanizmanın kurulması, vb. için gereken araçlardır.

Yani, otoriter olmayan, demokratik ve katılımcı, sürdürülebilir, dinamik planlamanın araçlarının kullanılması önerilmektedir.

VİZYON:
Başkent Ankara’ya yönelik  planlama çalışmalarının Vizyon’u;

En genel yaklaşımla, yerel olmak, yani:
• Ankara’nın ve alt-bölgenin gelişmesini hızlandırmak için,
• Ankara’da yaşayan insanlara saygı duyarak ve onların taşımakta olduğu yerel bilince ve yerel ekolojik dengelere saygı duyarak,
• Halkın karar ve uygulamalara gerçekten katılabileceği,
• Ve öneriler geliştirerek tartışabildiği demokratik bir yapılanma içinde, evrensel olmak,
• Geliştirilmiş standart ve normlardan fedakârlıkta bulunmaksızın, planlama disiplininin ve çağdaş şehir ve bölge planlaması yaklaşımlarının gerektirdiği teknikleri uygulayarak,
• Dünyadaki güncel ve döngüsel ekonomik- toplumsal - ekolojik gelişmeler doğrultusunda,
Tasarım, uygulama ve eylem planları ve projeler geliştirebilmeyi başarmak arayışı perspektifine oturtulmalıdır.

ANKARA İÇİN YEŞİL POLİTİKA:
• Ankara’da yapılacak tüm planlamalar, oluşturulacak “Yeşil Politika” doğrultusunda ele alınmalıdır.
• Metropoliten Ankara Nazım Planı (1/100 000 ve 1/25 000) bu güne kadar yapılan çalışmalar “Çevre Duyarlı” olarak yeniden ele alınmalıdır.
 İlçe belediyeleri için hazırlanmış tüm Nazım Planlar (1/5000) bütünleştirilerek, planlı ve plansız alanlar belirlenmelidir.
 Tüm Nazım Planlar; doğal, kültürel ve tarihsel çevre değerleri (Ulus, Kale, kentsel ve arkeolojik sit alanları, tescilli yapı ve alanlar, Saraçoğlu Mah., Bakanlıklar, Elçilikler, Vadiler, Gölbaşı, Eymir, İmrahor, Dikmen vd.) dikkate alınarak yeniden irdelenmelidir. “Kentsel dönüşüm” ve “Sürdürülebilir Koruma” ilkeleri birlikte düşünülmelidir. Kentsel dönüşüm yapılırken “Ekolojik Planlama“ yaklaşımları ile “Kentsel Ekoloji” dikkate alınmalıdır.
 Rüzgar koridorları, yer altı ve yerüstü su kaynakları ve su havzaları (Ankara Çayı Vadisi, Çubuk Çayı vadisi, Dikmen vadisi, Gölbaşı, Eymir, İmrahor, Dikmen vb), hava, su ve toprak kirlilikleri dikkate alınmalıdır.
 Sürdürülebilir Planlama İlkeleri doğrultusunda tüm ilçe belediyeleri sınırları içi yeniden, gerekirse tümüyle planlanmalıdır.
 Tüm Uygulama İmar Planları (1/1000), yukarıdaki yöntemle hazırlanan Nazım planlar (bunlara ECO-PLAN da denilebilir) doğrultusunda yeniden gözden geçirilmeli, makro-planlara uyum sağlamayanlar yeniden hazırlanmalıdır.
 Hazırlanacak Nazım Planlar, “Yapısal (Structural)” nitelikte “Stratejik” planlar olmalı, uygulamaya yönelik “Özel Proje Alanları”, “Kamu Proje Alanları” ile “Etaplama” ve “Uygulama Modelleri” ni içermelidir.

EKO-PLANLARIN BÜTÜNLEYİCİSİ OLARAK HAZIRLANACAK “ANA-PLANLAR” ; 

 “ÇEVRESEL ANA PLAN“ : Flora ve fauna (canlı sistem) ile, su, toprak ve havadan oluşan (doğal sistem) çevrenin insan yapısı ögeler (kent dokusu) ile ilişkilerinin sağlıklı kurulmasını sağlayacak bir plandır (1/25 000 ve/veya 1/10 000 ölçeklerde olabilir).

 “ULAŞIM ANA PLANI” : Yaya, bisiklet, atlı spor, koşu/yürüyüş vb. doğal aktivitelere ağırlık verecek şekilde tüm ulaşım sisteminin yeniden ele alınacağı bir plandır. Toplu taşın sistemleri (raylı-tramvay-metro-troleybüs, otobüs/dolmuş hariç) ile, özellikle kent merkezlerinin (Kızılay + Alt Merkezler / Etlik - Keçiören- Tunalı- Bahçeli – Esat vd.) ağırlıklı olarak yaya bölgesi olarak planlanmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

 “YEŞİL SİSTEMİ ANA PLANI” : Çevresel ana planla bağlantılı olarak kentsel ölçekten başlayarak (Vadiler, Kent Parkları vd.) semt ve mahalle ölçeklerine kadar giden (yeşil kama, yaya aksları, semt/mahalle park, spor alanları ve yaya yolları) yeşil sistemi oluşturmaya çalışan, kentin doğal verilerini değerlendirerek (Kavaklıdere, Dikmen, Etlik, Keçiören vd Bağları vd.) restore etmeyi amaçlayan bir plandır (1/5000 – gerekirse 1/1000).

 “KÜLTÜREL DEĞERLER ANA PLANI” : Eski Ankara ve Cumhuriyet ile özdeşleşmiş, Atatürk Devrimlerinin mekansal karşılıklarının yer aldığı simgelerin geliştirilip değerlendirileceği bir plandır. Tarihsel / kültürel alanlar ile tescilli/tescilsiz korunması gerekli kültür varlıklarını dikkate alarak hazırlanacak bir plandır. Bu planda; öncelikler, korumaya yönelik ilke ve kararlar, etaplama, yapı/yapı gruplarının birbirleri ile olan ilişkileri yer alacak, Yeşil Sistemi Ana Planı” ve “Ulaşım Ana Planı” ile entegre edilecektir.

 “YERLEŞMELER ANA PLANI” : İmarlı, imarsız, planlı ve plan dışı tüm yerleşimleri ele alarak sağlıklı, yaşanabilir ve sürdürülebilir bir “Yaşam Çevresi / Habitat” oluşturmayı hedefleyen bir plandır. (1/5000-1/1000-1/500.....1/1 Ölçeklerde ele alınmalıdır). Isıtma, soğutma, iletişim, su, atıksu/içmesuyu, kanalizasyon, elektrik vb. teknik altyapı sistemlerinin geliştirilmesi ile yapının iç konfor (tuvalet, mutfak, banyo, sağlıklı m2’ler) durumunu geliştirmeyi hedefleyen planlama çalışmalarıdır. Güneş enerjisi kullanımı ile, aydınlatma, ısıtma, enerji sakınımı (tasarrufu), yalıtım, depreme dayanıklılık gibi pek çok konunun bir arada ve kapsamlı olarak ele alınmasını gerektirir. 

 “ALTYAPI ANA PLANI” : Teknik donatı alanları dahil, altyapının çevresel ilkeler doğrultusunda yeniden ele alınmasını gerektiren bir plandır.

Önerim, 2020 yılına kadar yukarıda ana hatları çizilen “Yeşil Politika” ve “Çevre Politikası” nı öne çıkaracak bir strateji ve yönetim modeli getirmesi, çağdaş ve sürdürülebilir bir Ankara oluşturulmasıdır.

Saygılarımla..